Laboratoriya mashg`uloti №5 Mavzu: Oqova suvlarni organik moddalardan adsorbsiya usuli bilan tozalash. Mashg`ulot rejasi

Adsorbsiya jarayonining asoslari. Yaxshi adsorbsiyalanadigan moddalar adsorbsiyaning qavariqli izotermasiga ega, yomon adsorbsiyalanadigan moddalar esa botiq izotermaga ega. Oqova suv tarkibidagi moddalarning adsorbsiya izotermasi tajriba yo‘li bilan aniqlanadi. Adsorbsiya jarayonining tezligi erigan moddalarning konsentratsiyasiga, tabiati va tuzilishiga, suvning haroratiga, adsorbentning turi va xususiyatiga bog‘liq. Umuman olganda adsorbsiya jarayoni 3 bosqichdan iborat: moddaning oqova suv tarkibidan adsorbent zarrachalarining yuzasiga olib o‘tilishi (tashqi diffuziya sohasi); adsorbsiya jarayoni; moddani adsorbent zarrachasining ichiga olib o‘tilishi (ichki diffuziya sohasi). Shu narsa qabul qilinganki, adsorbsiya jarayonining tezligi yuqori bo‘lib, u umumiy jarayonning tezligini chegaralamaydi. Chunonchi, cheklovchi bosqich tashqi yoki ichki diffuziya bo‘lishi mumkin. Ba’zan jarayon shu ikki bosqich bilan cheklanadi.
Adsorbsion qurilmalar. Oqova suvlarni adsorbsion tozalashda suv adsorbent bilan shiddatli aralashtiriladi. Natijadasuv adsorbent qatlami orqali filtrlanadi. Adsorbentni suv bilan aralashtirishda o‘lchamlari 0,1 mm va undan kichik bo‘lgan faol ko‘mir zarrachalari ishlatiladi. Jarayon bir yoki bir necha bosqichda olib boriladi. Bir bosqichli statik adsorbsiya usulida juda arzon adsorbentdan yoki ishlab chiqarish chiqindisidan foydalaniladi. Ko‘p bosqichli qurilmalar ishlatilganda (adsorbentning sarfi kam bo‘lganda) jarayon yaxshi samara beradi. Bunda birinchi bosqichda ifloslilik konsentratsiyasi cb dan c1 gacha kamayishi uchun zaruriy adsorbent beriladi, so‘ng adsorbent cho‘ktiriladi yoki filtrlab ajratib olinadi. Oqova suv esa ikkinchi bosqichga beriladi, bu yerda yangi adsorbent qo‘shiladi.

3.7 -rasm. Adsorberlar:
a-bir yarusli silindirsimon adsorber: l-kolonna; 3-truba; 4-panjara; 5-yig`gich, b-bir yarusli chiqarib quyilgan aralashtirgich; l-aralashtirgich; 2-nasos; 3-kolonna; 4-yig`gich. d-uch yarusli: l-kolonna; 2-panjarali; 3-adsorbentni aralashishi uchun trubka; 4-yig`gich.