Laboratoriya jumıs №1

Ajıratıp alıng`an taza kul`turanın` morfologiyalıq ha`m fiziologiyalıq belgileri boyınsha identifikatsiya na`tiyjeleri (protokol ko`rinisinde) Shtamm №

Mor-folo-giyası

Boyalıwı (gram ha`m basqa usıllarda)

O`siw xarakteri

Bioximiyalık ka`siyetleri

Kultura awladı turinin` atı

qattı agarda (koloniyası)

Bul`-onda

Parshalanıwı

Payda etiwi

S

R

glyukoza

laktoza

saxaroza

mannit

indol

H₂S

plazmokoagulaza

gemolizin

432

432


A`meliy sabaq-6
Tema: Suw, hawa, topıraq mikroflorası. Adam organizmı normal mikroflorası, onın` formalanıwı. Disbakterioz tu`sinigi, onı u`yreniw usılları
A`meliy sabaq mazmunı:
Mikroorganizmler ekologiyası: Sırtqı ortalıq mikroflorası (suw, hawa, topıraq).
Mikroorganizmlerdin` ekologiyası – mikroorganizmlerdin` o`z-ara sırtqı ortalıq penen baylanıslanısların, qatnasların u`yretetug`ın pa`n bolıp esaplanadı. Meditsina mikrobiologiyasının` u`yreniw ob`ekti bolıp mikroorganizm menen insan organizmi ortasındag`ı kompleks qatnaslar esaplanadı.
Mikroorganizmlerdin` tabiyatta tarqalıwı. Mikroorganizmler sırtqı ken` tarqalg`an. Topıraqta, suwda, hawada, adam ha`m haywan organizminde boladı. Mikroorganizmler sırtqı ortalıqqa adaptatsiya bolıw qa`siyetine iye. Olar ha`r tu`rli formada ha`m ha`r tu`rli mug`darda ushırasadı. Olardın` tez tarqalıwına tiykarg`ı sebeb olardın` azıqlanıw mexanizmlerinin` tu`rli ko`riniste bolıwı.Mikroorganizmlerdin` tabiyatta ken` tarqalıwına ja`ne bir sebeb, olardın` o`lsheminin` ju`da` kishi bolıwı, suw menen uzaq aralıqlarg`a tez tarqalıwı.
Bioсenozdag’i mikroorganizimlerdin` o`z-ara qatnas tipleri. Mikroorganizmler bir-birleri menen ku`shli qarama- qarslıqta jasaydı. Mikroorganizmlerdin` biotsenozda o`z-ara jasaw qastnasları simbioz ko`rinisinde bolıwı mu`mkin.
Simbioz ( yunon. symbiosis- birge jasamaq ) mikroorganizimlerdin` uzaq jıllar dawamında belgili bir ortalıqta birge tirishilik etiwi bolıp, xojayın kletkasınan sırtta jasasa ektosimbioz: kletka ishinde tirishilik etse endosimbioz dep ataladı. Ektosimbiozdın` tipik wakillerine ishek bakteriyaları ( E. Coli, Bacteroides ha`m basqalar.) mısal bola aladı. Endosimbioz wakillerine bolsa plazmidler, proviruslar, profaglar kiredi. Tabiyi sha`riyatta simbiozdın` bir qansha formaları ushıraydı.
Mutalizm – (lot. mutuus, o`z-aro) simbiozda jasawshı mikroorganizimler o`zara payda keltirip jasawı mu`mkin. Ma`selen ishektin` normal mikroflorası, adam ushın payda keltiredi (zat almasıwda, vitaminler sintezlerinde ha`m basqalar.), Sonın` menen bir qatarda bul mikroorganizmlerdi ortalıqtın` qolaysız jag`daylarınan (qurg`ap qalıwdan, ekstremal` temperaturadan) qorg`aydı ha`m azıqlı ortalıqlardın` jeterli bolıwın ta`miynlep turadı.
Kommensalizim –simbioz forması bolıp, ortalıqta jasawshı mikroorganizmlerden biri payda ko`redi, biraq ekinshi topar bakteriyalarına zıyan keltirmeydi. Tipik kommensal mikroblarg`a ishek tayaqshası, laktobakteriyalardı kiritiw mu`mkin. Biraq ko`pshilik kommensal bakteriyalar shartli patogenler bollıwı mu`mkin, yag`ni belgili bir jag`daylarda kesellik keltirip shıg`arıwı mu`mkin. Parazitizm- antagonistik simbioz forması bolıp, bir topar bakteriyalar basqa organizimler esabınan jasap (tekinhwr), og`an zıyan jetkeriwi (yunon. para, aldında,+ sitos, awqat) tu`siniledi. Parazit bakteriyalar xojayın organizimine kirip kesellik keltirip shıg`arıwı mu`mkin, sonın` ushın bulardı patogen mikroorganizmler dep ataydı. Parazitlerdi kletka ishinde jasawshı (viruslar, xlamidiyalar, rikketsiyalar) ha`m kletkadan sırtta jasawshı ( ko`pshilik bakteriyalar, zamarrıqlar) formaları bolıwı mu`mkin. Ayırım bakteriyalardın` jasaw jag`dayına qarap parazit tipinde yamasa saprofit bolıp jasawı gu`zetiledi. Bunday bakteriyalardı fakul`tativ parazitler dep ataladı. Eger bakteriyalar o`zleri ushın kerekli metobalitlerdi basqa organizimler esabınan tolıq o`zlestirse bunday mikroorganizimler obligat parazitler dep ju`ritiledi.
Satellizm- Metabiozdın` bir tu`ri. Bunda bir mikrob ekinshi mikroorganizmnın` rawajlanıwın quwatlaydı (autoxton yamasa alloxton mikrflora). 433