Laboratoriya jumıs №1

İnfekciyanın` jug`ıw jolları.
1. Hawa-tamshı ha`m hawa-shan` jolı (ko`kjo`tel, qızamıq, gripp, tuberkulyoz ha`m basqalar).
2. Asqazan -ishek jolı. Kesellik qozg`atıwshı awız arqalı tu`sedi (qarın tifi, A ha`m B paratifler, xolera, ishburıw ha`m basqalar).
3. Qatnas jolı 2tu`rli boladı:
a) tuwrı qatnas jolı (jınısıy jol) arqalı, bug`an venerik kesellikler (sifilis, gonoreya, OİTS) mısal boladı;
b) tuwrı emes qatnas jolı, (kontakt bıtovoy) bunda to`mendegi faktorlar (suw, hawa, topıraq, azıq-awqat o`nimleri, nawqastın` ıdıs-tabaqları, su`lgisi, kiyimleri ha`m basqalar) u`lken ahmietke iye.
4. Transmissiv jol – kesellik qozg`atıwshısının` tu`rli nasekomalar arqalı kesel adamnan saw adamlarg`a jug`ıwı . Bezgak, leyshmanioz, taspalı ha`m qaytalama terleme mısal bola aladı.
5. Parenteral jol – tolıq sterillenbegen meditsina aspablarınan (AİJS, V ha`m S gepatitleri, sifilis ha`m basqalar).
6. Vertikal jol. Anadan balag`a jug`ıwshı kesellikler (AİJS, sifilis, gonoreya, V ha`m S gepatitler h.t.b.).
Juqpalı keselliklerge diagnoz qoyıw
Juqpalı keselliklerge diagnoz qoyıwda mikrobiologiyalıq, mikroskopiyalıq, immunoflyuorestsentsiya, serologiyalıq, immunologiyalıq, biologiyalıq, teri-allergiyalıq sınamaları, polimeraza shınjırlı reaktsiya (PZR), klinik ha`m bioximiyalıq tekseriwler, diagnoz apparatları (flyuorografiya, rentgen, komp`yuter tomografiya) ha`m basqalardan paydalanıladı.
Diagnoz usılları ko`p bolıwına qaramay en` anıq usıl mikrobiologiyalıq, yag`ni mikroorganizmler taza kul`turasın alıw ha`m identifikatsiya etiw. Bunda bakteriya ha`m zamarrıqlardı o`siriw ushın azıq ortalıqlardan paydalanıladı. Kletka ishi parazitlerin (xlamidiya, viruslar) o`siriw ushın kletka kul`turalarınan paydalanıladı.
Mikroskopiyalık usıl ekspress (tezkor) usıllardan biri bolıp, bu usıl ja`rdeminde bakteriyalar, protozoalar, bakteriya ha`m virus kiritpelerin, sifilis , lyambliya uqsag`an hareketshen` mikroorganizmlerdi anıqlaw mu`mkin. Biraq mikrobtın` tu`ri ha`m patogenligin anıqlaw juda qıyın. İmmunoflyuorestsentsiya mikroskopik usıldın` en` zamanago`y, rawajlang`an ha`m anıq usıllarınan biri, sebebi bunda, flyuorestsentsiya zatı menen tamg`alangan arnawlı antitelolar isletiledi.
Qazir serologiyalıq tekseriwler meditsina diagnostikasında ju`da` anıq, sezgir ha`m ekspress usıllar qatarına kiredi, olar ja`rdeminde mikrob antigenleri ha`m olarg`a qarsı islep shıg`arılg`an antitelolardı anıqlaw mu`mkin. Bul juqpalı keselliktin` ha`mme dawirlerinde tuwrı diagnoz qoyıw imkanın beredi.
İmmunologiyalıq usıllar immun dizim ko`rsetkishlerin anıqlawda qollanıladı. Bul usıl patogen mikroorganizmlerdin` o`zin anıqlap bermesede infektsion protsesstin` keshiwi haqqında anıq mag`lumat alıwda u`lken a`hmietke iye.
Biologiyalıq usıl in vivo toparına tiyisli bolıp, nawqastan alıng`an materiallar haywanlarg`a jiberilip u`yreniledi. Bunda haywanlardag`ı infektsion protsess, adamlardag`ı klinik belgiler payda bolıwı menen keshedi. Sonın` ushın ha`m bull usıl anıq usıllardan biri esaplanadı.
Teri-allergiyalıq sınamalar ha`m in vivo usıllarınan biri bolıp, tek g`ana mikrobtın` bar-joqlıg`ın, balki organizmnın` reaktivligin ha`m aniqlawg`a imkan beredi, sebebi ko`p juqpalı keselliklerde allergik jag`daylar rawajlanadı.
Klinikalıq ha`m bioximiyalıq tekseriwler juqpalı keselliklerge diagnoz qoyıwda ken` qollanıladı. Mısal retinde, qan, arqa miy suyıqlıg`ı, sidiktin`, da`rettin` ulıwma analizi , gepatitlerde fermentler, bilirubindi anıqlaw ha`m t.b. juda` u`lken a`hmietke iye. Bul usıllar infektsion protsesstin` keshiwinde u`lken rol` atqaradı. Diagnoz apparatları ja`rdeminde adamnın` tu`rli ag`za ha`m toqımalarının` jag`dayı tez anıqlanadı. Bul usılda mikroorganizmnın` o`zi anıqlanbasada biraq onın` ta`sirinde organizmde ju`zege keletug`ın patologiyalıq protsesslerdi u`yreniw mu`mkin.
Polimeraza shınjırlı reaktsiya (PShR) genetika ha`m biotexnologiyanın` XX asirdin` 80-jıllarında meditsinada qollanılatug`ın in vitro usıllarınan biri. Bul usıl ja`rdeminde mikroorganizmler, olardın` nuklein kislotası anıqlanadı, sebebi tiri jan-zatlar o`zinin` DNK yamasa RNK sini duzilisi boyınsha quramalı esaplanadı. PShR hazirgi waqıtta en` anıq,
sezgir ha`m ekspress usıllardan bolıp, onın` ja`rdeminde patogen mikroorganizmdi keselliktin` jasırın dawirinde ha`m anıqlaw mumkin