Laboratoriya ishlari

Ishdаn mаqsаd: Ishdan maqsad: Suyuqlikli bosim o‘lchash asbobini ishlashini o‘rganish.
Vazifa: -Suyuqlikli bоsim oʻlchаsh аsbоblаri yordamida bosimni o’lchash.


АSОSIY MА’LUMОTLАR
Bosim o‘lchaydigan suyuqlik manometrlari o‘zining tuzilishi nuqtai nazaridan eng sodda o‘lchash asboblariga kiradi. Bu asboblarning ishlash prinsipi o‘lchanayotgan ortiqcha bosimning suyuqlik ustuni hisobiga, ya’ni, gidrostatik bosim hisobiga hosil bo‘ladigan bosim bilan mutanosib bo‘lishiga asoslanadi.
Ma’lumki, ishlab chiqarish jarayonlarida har doim ikki xil bosim bilan ish ko‘riladi: 1) atmosfera bosimi P_atm bizga bog‘liq bo‘lmagan tabiiy bosim; 2) sun’iy hosil qilinadigan bosim. Bu bosim texnikada absolyut bosim P_abs deb yuritiladi.
Bu tushuntirish umuman hususiy xol bo‘lib, aslida o‘lchanayotgan ortiqcha bosim hisobiga hosil bo‘ladigan kuch bilan gidrostatik bosim hisobiga hosil bo‘ladigan kuchlar mutanosibligiga asoslanadi, ya’ni, tenglama quyidagi ko‘rinishida bo‘ladi:

bu yerda: S – U simon naychaning ko‘ndalang kesim yuzasi;

ρ - naychaga solingan suyuqlik zichligi;
H=h₁+h₂ - naychada hosil bo‘ladigan suyuqlik balandligi.
Agar yuza S ga tenglamani ikki tomonini ham bo‘lib yuborsak, u holda:

6 - rasm. U-simon, ikki trubkali suyuqlik manometri

undan

Agar suyuqlik ustida boshqa suyuqlik bo‘lsa, u holda

tenglamasidan foydlaniladi.
Ortiqcha bosim P_ort biror sababga ko‘ra o‘zgarsa unda chap tirsakda suyuqlikka ta’sir etuvchi kuch N₁=P_ort*S hosil bo‘ladi, unda suyuqlik, N₁ kuch hisobiga o‘ng tomonga surilib, chap tirsakda suyuqlik balandligi h₁-ga tushadi, o‘ng tirsakda esa h₂ balandlikka ko‘tariladi.
Suyuqlikning umumiy sathini surilishi
H=h₁+h₂ bo‘ladi

Bir naychali manometr (kosali manometr). Bir naychali manometr U- simon manometrni bir turi bo‘lib, (7-rasm) birinchi naycha o‘rnida keng idish (kosa) ishlatiladi. Xuddi U- simon manometr singari ortiqcha bosim hisobiga kosadagi suyuqlik sathi h1-ga pasayib, naychadagi sath h₂ –ga oshadi. Bir naychali manometr uchun quyidagi tenglamalar o‘rinlidir:

h₁*F=h₂*f

bundan

Manometrdagi suyuqlikni haqiqiy balandligi Н

ga teng, unda ortiqcha bosim

7-rasm. Bir naychali manometr.

Agar kosa ustida suyuqlik bo‘lsa, unda

Рорт = (ρ - ρ₁)*g*h₂

Aniqlikni oshirish uchun

f/F ≤ 1/400 olinadi.
Unda f/F - ni e’tiborga olmasa ham bo‘ladi

Р_ort = ρ*g*h₂

Amalda bunday manometrlar 0.156 MPa (2 kgk/sm²)dan oshmaydigan bosimlarni o‘lchashda ishlatiladi.