Laboratoriya ishi oberbek mayatnigi yordamida qattiq jismning inersiya momentini aniqlash

Ishni bajarish tartibi

1. 
   SHtangensirkul bilan shkivning diametri ( ) va uning radiusi ( ) aniqlanadi.
   
2. 
   Texnik tarozi bilan yuklarning massalari o‘lchanadi.
   
3. 
   Ip shkivga o‘raladi va platformaga yuk qo‘yilib, u ma’lum balandlikka ko‘tariladi.
   
4. 
   Yukni ma’lum balandlikdan qo‘yib yuborib, uning tushish vaqti o‘lchanadi.
   
5. 
   O‘lchashlar turli yuklar bilan kamida 5 marta takrorlanadi.
   
6. 
   Aylanuvchi sistemaning inersiya momenti quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
   

7. 
   O‘lchash va hisoblash natijasi quyidagi jadvalga yoziladi:
   

2.1 – jadval

t/r	, m	, s	, kg	, m	, kg^.m^2	, kg^.m^2	, kg^.m^2	, kg^.m^2
1
2
3
4

8. 
   Siljuvchi yuklar sterjenning uchlariga mahkamlanadi va 1 – 6 bandlar takrorlanadi.
   
9. 
   O‘lchash va hisoblash natijasi 2.2-jadvalga yoziladi:
   

2.2 – jadval

t/r	, m	, s	, kg	, m	, kg^.m^2	, kg^.m^2	, kg^.m^2	, kg^.m^2
1
2
3

Nazorat uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Aylanma harakatga ta’rif bering.
   
2. 
   Aylanma harakat kanday fizik kattaliklar bilan xarakterlanadi?
   
3. 
   Inersiya momentiga ta’rif bering. Kuch momenti deb nimaga aytiladi?
   
4. 
   Aylanma harakat dinamikasining asosiy qonunini yozing.
   
5. 
   Berilgan sistema uchun energiyaning saqlanish qonunini yozing.
   
6. 
   Inersiya momentini aniqlashda yo‘l qo‘yiladigan xatoliklar bu ishda qanday qilib aniqlanadi?
   
7. 
   SHteyner teoremasining analitik ko‘rinishini yozing va tushuntirib bering.