Laboratoriya ishi №13 Kompleksonometriya usulida ishchi eritma tayyorlash va konsentrarsiyasini aniqlash

Laboratoriya ishi №13

Kompleksonometriya usulida ishchi eritma tayyorlash va konsentrarsiyasini aniqlash.

Kerakli asbob – uskuna va reaktivlar:

1) 1,0 litrli o’lchov kolba; 2) 500 yoki 10,00 ml li pipetka; 3) shtativ; 4) 25,00 ml li byuretka ;

5) 3 dona 50 ml li titrlash kolbasi; 6) yuvgich;7) trilon B; 8) *qora eriohrom T;

9) **ammiakli bufer eritma*.

Trilon B-oq, suvda yahshi eriydigan kukunsimon modda (Na₂H₁₄C₁₀О₈ N₂  2H₂O). Molekulyar massasi 372,25 g/molь, molyar ekvivalent massasi M/2 = 186,12 g/molь. Agar Trilon B 120 – 140⁰С gacha qizdirilsa, uning tarkibidagi suv uchib ketib Na₂H₁₂C₁₀N₂ formulaga mos keluvchi suvsiz tuz qoladi. Har ikkala tuz ham Trilon B ning eritmasini tayyorlash uchun dastlabki modda sifatida ishlatiladi. 0,1000 n Trilon B eritmasidan 1,0 l tayyorlash uchun namunaning massasi quyidagi formula asosida hisoblanadi:

Trilon B eritmasining titri 0,05000 n li MgSO₄ eritmasi (fiksanaldan tayyorlangan) yordamida aniqlanadi.

Ishning bajarilish tartibi. ~0,1 n Trilon В eritmasi byuretkaga quyiladi. Titrlash kolbasiga pipetka yordamida 20,00 ml 0,05000 n MgSO₄ eritmasidan olib ustiga 5 ml ammiakli bufer va 20-30 mg quruq indikator qora eriohrom T qo’shiladi. Aralashmaning rangi qizildan ko’k rangga o’tguncha byuretkadagi Trilon B eritmasi bilan titrlanadi. Tajribani uch marta takrorlanadi. Olingan natijalarni jadval ko’rinishida yozib, formulalar asosida Trilon B ning titrini hisoblanadi.

№	, ml	VТ..B, ml	Indikator
	20,00		Qora eriohrom T
	20,00
	20,00

N₁V₁ = N₂V₂ yoki 2. 3.

Suvning qattiqligini aniqlash.

Kerakli asbob – uskuna va reaktivlar:

1) shtativ;

2) 25,00 ml li byuretka;

3) 0,1000 n Trilon B eritmasi;

4) 3 dona 100 ml titrlash kolbasi;

5) qora eriohrom T;

6) ammiakli bufer eritma.

Suvning qattiqligi, 1,0 l suvda bo’lgan kalьciy va magniy ionlarining milligramm - ekvivalent miqdori bilan ifodalanadi. Suv tarkibidagi Са²⁺ va Mg ²⁺ ionlari kompleksonlar bilan barqaror kompleks birikmalar hosil qiladi. Shuning uchun suvning qattiqligini kompleksonometrik usul bilan aniqlash juda qulay.

Ishning bajarilish tartibi: Titrlash kolbasiga 50,00 ml analiz qilinadigan suv, 5 ml ammiakli bufer aralashma qo’shiladi. Unga 20-30 mg atrofida quruq qora eriohrom T (NaCl yoki KCl bilan aralashmasi) solinadi va titri aniqlangan byuretkadagi trilon B eritmasi bilan eritma to’q (vino) qizil rangi ko’k rangga o’tguncha titrlanadi. Titrlashni 3-4 marta takrorlanadi, olingan analiz natijalarini jadval ko’rinishida rasmiylashtiriladi.

№	, ml	VТ.B., ml	Indikator
	50,00		Qora eriohrom T
	50,00
	50,00

Aniqlash natijalarini quyidagi formula asosida hisoblang.

bunda K – suvning qattiqligi, mg-ekv/l

Mavzu yuzasidan mashq va savollar:

1. 
   Cho’ktirish usulining mohiyati nimada?
   
2. 
   Cho’ktirish usulida ekvivalent nuqtani aniqlash.
   
3. 
   Kompleksonlar haqida tushuncha bering
   
4. 
   Metallohrom indikatorlari nima?
   
5. 
   25,00 ml 0,05 n AgNO₃ eritmasi bilan necha gr NaOH reakciyaga kirishadi.
   
6. 
   46,16 AgNO₃ eritmasini titrlash uchun, titri 0,005000 g/ml teng bo’lgan 25,00 NaCI sarf bo’ldi. AgNO₃ titri va normaligini hisoblang
   
7. 
   0,7315 g NaCI eritib 250,0 ml standart eritma tayyorlandi. Tayyorlangan standart eritmaning 25,00 ml ni titrlash uchun 27,85 ml AgNO₃ sarf bo’ldi. AgNO₃ ning normalligini va titrini hisoblang.