Kerekli reaktiv ha`m u`skeneler

• Laboratoriyaliq jumis
• Markusson usili menen neft
• qaldiqlarinin` gruppa quramin
• aniqlaw

Kerekli reaktiv ha`m u`skeneler:

• Vyurts kolbasi-ko`lemi 300 ml, Libix suwitqish, qabilqilg`ishlar, farfor tigel, konus ta`rizli kolba-ko`lemi 250 ml, Erlenmeyer kolbasi ko`lemi 300 ml, Sokslet apparati, shisha filtr, filtr qag`az, benzol, etil spirti-rektifikat, petroley efiri (50 C ga` shekem), xloroform, silikagel.

• Jumisti orinlaw ta`rtibi: asfaltogen kislotalardi ajiratiw.
• Neft u`lgisi, misali bitumdan 5 gr tartip alinadi ha`m 250 ml ko`lemdegi konus siyaqli kobag`a salinadi u`stine 25 ml benzol quyip, eritiledi. Son` 200 ml etil spirti menen islew beriledi. Bunda asfaltogen kislotlar eritpede qaladi, qalg`an komponentler bolsa sho`kpege tu`sedi.
• Tindirilg`annan son` spirt-benzoldin` eritpesi basqa kolbag`a quyiladi, sho`kpe bolsa etil spirti menen juwiladi.
• Son` filtirlenedi ha`m juwilg`an etil spirti eritpesi kolbadag`i spirt-benzol eritpege quyiladi. Payda bolg`an eritpege sonsha mug`darda distillengen suw quyip suyiltiriladi. Benzol ja`rdeminde ekstraksiyalanadi, sonnan son` parlatiladi ha`m mineral kislota ta`sir etiwi menen asfalten kislotalar ajiratilip alinadi.

• Asfaltenlerdi ajiratiw: Asfalten kislotalari ajiratip aling`annan son` sho`kpeni 10 ml benzolda eritiledi ha`m eritpege 200 ml (50 C g`a shekem qaynaytug`in) petroley efiri quyiladi. Bunda asfaltenler sho`kpege tu`sedi. Sho`kpe filtirlenedi ha`m ja`ne biraz petroley efiri menen juwiladi, ajiratip quritiladi ha`m turaqli massag`a keltirilgende ta`rezide tartiladi.
• Neytral smola ga`m maylardi ajiratiw; Asfaltenler sho`kpege tu`sken petroley efiri quraminda neytral smolalar ha`m maylar boladi. Olardi ajiratip aliw ushin eritpenin` ko`lemi 25 ml qalg`anga` shekem parlatiladi, u`y temperaturasunda suwitiladi ha`m 25 gr silikagel menen islew beriledi. Son` payda bolg`an zatlar aralaspasin Sokslet apparatin salinadi. Bunda Sokslet apparati ekstraktorg`a filtr qag`az jaylastirilg`an boliwi kerek.

Aralaspani petroley efiri ja`rdeminde ekstraksiyalaw usili menen maylar ajiratiladi; smolalar ajiralip ju`zesinde qaladi. Toliq ekstraksiyalaniwg`a erisilgennen son` ekstraktti vyurts kolbasina salinadi, suyiqliq aydaladi, sho`kpe bolsa taza, tartilg`an tigelge salinadi ha`m 0,5-1 saat 120 C da quritiw shkafinda quritiladi. Sonnan son` tigeldegi zat suwitiladi, ta`rezide tartiladi ha`m esaplanip may mug`dari aniqlanadi. Son`inan Sokslet apparatina 100 ml xloroform quyiladi ha`m adsorbent ju`zesinde qalg`an smolani ekstraksiyalanadi. Ekstraktor joqarida orinlang`an usil menen islew beriledi ha`m qaldiqti tartiw arqali aling`an neytral smolalar mug`dari aniqlanadi.

• Aralaspani petroley efiri ja`rdeminde ekstraksiyalaw usili menen maylar ajiratiladi; smolalar ajiralip ju`zesinde qaladi. Toliq ekstraksiyalaniwg`a erisilgennen son` ekstraktti vyurts kolbasina salinadi, suyiqliq aydaladi, sho`kpe bolsa taza, tartilg`an tigelge salinadi ha`m 0,5-1 saat 120 C da quritiw shkafinda quritiladi. Sonnan son` tigeldegi zat suwitiladi, ta`rezide tartiladi ha`m esaplanip may mug`dari aniqlanadi. Son`inan Sokslet apparatina 100 ml xloroform quyiladi ha`m adsorbent ju`zesinde qalg`an smolani ekstraksiyalanadi. Ekstraktor joqarida orinlang`an usil menen islew beriledi ha`m qaldiqti tartiw arqali aling`an neytral smolalar mug`dari aniqlanadi.
• Aling`an na`tiyjeler tiykarinda asfalten kislotalar, asfaltenler, neytral smolalar ha`m maylardin` protsent mug`dari esaplanadi.