Laboratoriya ishi №1 Tarmoq simulyatorlari bilan ishlash Ishdan maqsad

Laboratoriya ishi boʻyicha topshiriqlar
1. Berilgan qurilmalar varianti boʻyicha kompyuter tarmogʻini loyihalang.

№	Qurilmalar varianti	№	Qurilmalar varianti
	6 ta kompyuter, 2 ta swich		12 ta kompyuter, 2 ta swich
	4 ta kompyuter, 2 ta swich		12 ta kompyuter, 3 ta swich
	5 ta kompyuter, 2 ta swich		14 ta kompyuter, 2 ta swich
	7 ta kompyuter, 2 ta swich		14 ta kompyuter, 3 ta swich
	8 ta kompyuter, 3 ta swich		14 ta kompyuter, 4 ta swich
	10 ta kompyuter, 2 ta swich		16 ta kompyuter, 2 ta swich
	10 ta kompyuter, 3 ta swich		16 ta kompyuter, 4 ta swich
	12 ta kompyuter, 4 ta swich		16 ta kompyuter, 3 ta swich

2. Loyihalshtirilgan tarmoq qurilmalarini sozlang va ma’lumot almashinish jarayonlarini tashkillashtiring.
3. Loyihlashtirilgan tarmoqni testlang va natijalarni tahlil qiling.
4. Barcha vazifalarni rasmlar bilan hisobot koʻrinishida taqdim qiling.

Laboratoriya ishi boʻyicha savollar:

1. Tarmoq kammutatori vazifasi nimadan iborat?
2. Tarmoq ish holatida ekanligini qanday tekshirish mumkun?
3. Tarmoqni bogʻlovchi qurilmalar farqini sanab bering.
4. Hub va swich qurilmalaring ishlash tomoilini tushuntirib bering.
5. IP manzil deganda nimani tushunasiz?
Laboratoriya ishi №5
VLAN tarmoqlarini Cisco Packet Tracer dasturida loyihalash
Ishdan maqsad: Cisco Packet Tracer dasturida VLAN tarmogʻini qurish koʻnikmasini shakllantirish
Nazariy qism
VLAN mantiqan ma’lum bir atribut uchun keng qamrovli domenga birlashtirilgan tarmoqqa ulangan kompyuterlar guruhi tushuniladi. Masalan, guruhlarni korxonaning tuzilishiga yoki loyihada yoki vazifada birgalikda ishlash turiga qarab ajratish mumkin. VLAN-lar bir nechta afzalliklarni taklif qilishadi. Avvaliga, biz oʻtkazish qobiliyatidan (an'anaviy mahalliy tarmoqlarga nisbatan) yanada samaraliroq foydalanish, uzatilayotgan ma’lumotni himoya qilish darajasi va soddalashtirilgan boshqaruv sxemasi haqida gaplashamiz.

5.1-rasm. Tarmoq qurilmasi portlari

Qurilmalar tomonidan yuborilgan koʻplab keng qamrovli paketlar tarmoq ish faoliyatini pasayishiga olib keladi, chunki foydali operatsiyalar oʻrniga kalitlar birdaniga hammaga yuborilgan ma’lumotlarni qayta ishlash bilan band boʻladi.

Keng qamrovli uzatishlarni ta’sirini kamaytirish uchun tarmoq ajratilgan segmentlarga boʻlinadi. Bunday holda, har bir keng qamrovli uzatishlar toʻplami faqat yuboruvchi kompyuter ulangan segment ichida taqsimlanadi.
Ushbu natijaga turli segmentlarni bir-biriga ulanmagan turli xil fizik qurilmaga ulash yoki ularni qabul qilishga ruxsat bermaydigan buyruqlar orqali erishish mumkin.
Quyidagi rasmda toʻrtta ajratilgan tarmoq segmentlari mavjud, ularning har biri alohida fizik qurilmaga ulangan. Segmentlar orasidagi aloqa marshrutizatorlar orqali amalga oshiriladi.

4.2-rasm. Lokal tarmogʻi

VLAN-lar sizga bitta fizik qurilma bilan tarmoq segmentlarini ajratishga imkon beradi. Shu bilan birga, hamma narsa funktsional jihatdan bir xil koʻrinishga ega boʻladi, ammo har bir ofis uchun VLAN qoʻllab-quvvatlanadigan bitta qurilma ishlatiladi.

5.3-rasm. Tarmoqni VLANlarga ajratish

VLAN texnologiyasi IEEE 802.1Q standartiga asoslangan. Bu sizga Ethernet trafigiga uzatiladigan ma’lumotlarning ma’lum bir virtual tarmoq - VLAN teglariga tegishliligi toʻgʻrisida ma’lumot qoʻshish imkonini beradi. Ularning yordami bilan qurilma va buyruqlar tarmoq orqali uzatiladigan kadrlarning umumiy oqimidan ma’lum bir segmentga tegishli boʻlganlarni tanlashi mumkin.

VLAN texnologiyasi bir nechta LAN tarmoqlarining funktsional ekvivalentini ularni fizik shaklda amalga oshirish uchun zarur boʻladigan qurilma va kabellar toʻplamidan foydalanmasdan tashkil etishga imkon beradi. Fizik tarmoq apparati virtual apparat bilan almashtiriladi. Shuning uchun Virtual LAN atamasi kiritilgan.

5.4-rasm. Tarmoqni VLANlarga ajratish