Laboratoriya ishi №1 Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash texnika xavfsizlik koidalari

Bromid anioni Br^- ning xususiy reaksiyalari

Reaksiyalarni o`tkazishda suvda eriydigan bromid tuzlarining rangsiz eritmalaridan (NaBr, KBr eritmalaridan) foydalaniladi.

1. Kumush nitrat AgNO₃ bromid-ion Br^- lari bilan och sarg`ish kumush bromid cho`kmasini hosil qiladi:

NaBr+AgNO₃ = AgBr+NaNO₃

Br+Ag⁺ = AgBr

Natriy bromid eritmasining 5-6 tomchisiga kumush nitrat eritmasidan 2-3 tomchi qo`shiladi. Sarg`ish cho`kmahosil bo`lishi kuzatiladi. Cho`kma nitrat kislotada erimaydi, biroq mo`l ammiak eritmasi ta`sirida erib kompleks birikma [Ag(NH₃)₂] Br hosil qiladi.

2. Xlorli suv bromid-ionlarni oksidlab, erkin bromga aylantiradi:

2KBr+C1₂ = 2KC1+Br₂

2Br+C1₂ = 2C1^-+Br₂

Probirkaga 3-5 tomchi kaliy bromid eritmasidan so­lib ustiga 1-2 tomchi H₂SO₄ ning 2N eritmasidan qo`shiladi. So`ngra 2-3 tomchi xlorli suvdan tomiziladi. Erkin brom hosil bo`lishi hisobiga eritma qo`ng`ir tusga kiradi. 5-6 tomchi benzol qo`shib, chayqatiladi. Benzol qavati qizg`ish-qo`ng`ir tusga kiradi («benzol halqasi»); xlorli suv ortiqcha qo`shilgan bo`lsa brom xlorid hosil bo`lishi hisobiga sariq-limon rangiga kiradi.

Tajribani o`tkazish sharoiti:

- reaksiya eritma pH=5-7 bo`lganda boradi;

- xlorli suvni tomchilatib qo`shiladi, ortiqcha xlorli suvdagi xlor erkin brom bilan sarg`ish brom xlorid hosil qiladi;

- benzol o`rniga xloroform, benzin va boshqa organik erituvchilardan foydalansa buladi.