Lab ishlanma. An kim-12

 
1-tajriba.
Fosforning allotropiyasi 
Ishning bajarilish tartibi.
Quruq probirkaga karbonat angidrid to‘ldiring. 
Probirkaga qizil fosfordan no‘xat kattaligida soling. Probirka og‘zini paxta bilan 
berkitib, temir shtativning qisqichiga gorizontal holda maxkamlang. Shundan 
keyin probirkaning qizil fosfor joylashgan qismini gaz alangasida oxista qizdiring. 
Probirkaning sovuq devorida oq fosfor dog‘lari hosil bo‘lishini kuzating. Probirka 
biroz sovugach, uning og‘zidagi paxtani qisqich yordamida olib, stakandagi mis 
sulfat eritmasiga tashlang. Probirka devoriga yopishgan oq fosforni esa shisha 
tayoqcha yordamida qirib oling. Oq fosforning havoda o‘z-o‘zidan yonishini
kuzating.
 Vazifalar. 
1)Tajriba nima sababdan karbonat angidrid to‘ldirilgan idishda 
olib borilishini izohlang.
2) Oq fosforning havoda yonish reaksiya tenglamasini yozing.
3)Fosforning qaysi allotropik modifikatsiyasi kimyoviy jihatdan aktivroq 
ekanligi haqida xulosa chiqaring.
 
 
2-tajriba.
Fosforning uglerod sulfidda eruvchanligi 
Ishning bajarilish tartibi.
Probirkaga 1 ml uglerod sulfid eritmasidan 
solib, unga filtr qog‘oz orasiga solib quritilgan oq fosforning kichkina 
bo‘lakchasini tushiring va probirkani sekin chayqatib turib fosforni eriting 
(laboratoriyada uglerod sulfid bo‘lmasa erituvchi sifatida benzoldan foydalanish 
mumkin, ammo fosfor benzolda ancha sekin eriydi). 
Oq fosfor batamom erigandan keyin hosil bo‘lgan eritma bilan tunuka 
parchasini yoki temir shtativ tagligiga qo‘yilgan filtr qog‘ozni xo‘llang. Filtr 
qog‘ozni qisqich bilan ushlab havoda bir necha minut yelping. Filtr qog‘ozga 
shimdirilgan erituvchi bug‘lanib bo‘lgach, unda qolgan oq fosfor havoda yonadi va 
fosforga qo‘shilib filtr qog‘oz ham alangalanib ketadi.
Vazifalar.
1)Kuzatilgan xodisadan xulosa chiqaring va reaksiya 
tenglamasini yozing. 2)Qizil fosfor uglerod sulfidda erish-erimasligini sinab 
ko‘ring va oq fosforning shunday xossasi bilan solishtiring. 
Xulosalarni daftaringizga yozing. 

---

Kuchkarov M.A. -66- Anorganik kimyo