La perspektive” – uzoqqa qarash, yunonchasida esa “perspictor

Kirish
Perspektiva mavzusi bo’yicha mazkur uslubiy ko’rsatmada narsalarning fazodagi holati va ularning shakli qanday ko’rinsa, tekislikda xuddi shunday ko’rinadigan qilib ilmiy asosda tasvirlashni o’rgatadigan fan perspektiva fanidir.
Perspektiv tasvir qurishda chizma geometriya fanida o’rganiladigan markaziy proyeksiyalash usuliga asoslanadi. Demak, bunga qadar talaba ortoganal va aksonametrik proyeksiyalar hamda texnik rasm to’g’risida bilim, ko’nikmaga ega bo’ganligini inobatga olsak, o’zaro farqlarini mustaqil tahlil qila olishi munkunligi ayon bo’ladi.
Prespektiva fransuzcha bo’lib, “la perspektive” – uzoqqa qarash, yunonchasida esa “perspictor”- oyna orqali to’g’ri va aniq ko’rayapman degan ma’noni beradi.
Proyeksiyalash ko’rish xususiyati talablariga moslashtirilsa, yaqqol va ishonchli chiqadi. Bu talablar proyeksiyalanuvchi ob’yektlarning bir-biriga nisbatan joylashuvi va ular orasidagi masofalar bilan bog’liqdir. Demak insonning ko’rish qobilyatini hisobga olgan holda markaziy proyeksiyalash ustida bajarilgan tasvirlar perspektiva deb ataladi.
Perspektiva tasviriy sa’natning gramatikasidir, chunki yaratilgan har qanday realistik tasviriy san’at asari perspektiva qonuniyatlari asosida bajariladi yoki bajarilishi shart. Shundagina bu asarning to’g’ri qurilganligi yoki hayotiyligi ta’minlanadi. Agar tasviriy san’at asari bu qoidalarga amal qilinmasdan yaratilsa, ilmiy kuzatuvchilar “bu rasmda perspektiva yo’q” oddiy kuzatuvchilar “bu rasmdagi narsalar o’ziga o’xshamabdi” deydilar. Perspektiva fani realistik rasm yaratish uchun ilmiy manba vazifasini o’taydi va narsalarni ko’z o’ngimizda qanday ko’rsak, shunday tasvirlashga yordam beradi.
Perspekiva turlari. Perspektiva ishlatilish joyi va qanday sirt ustida bajarilishiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi.

1. 
   Kuzatish perspektivasi – bunda ob’yekt qanday ko’rinsa xuddi shunday tasvirlash qoidalari o’rgatiladi.
   
2. 
   Havoiy perspektiva – bunda narsa tasvirning yoritilishi kuchiga qarab ranglarda tasvirlanadi. Chuqurligi va kengligi rang orqali ifodalanadi.
   
3.