Umumiy fonetik qonuniyatlar — barcha tillarga xos
b o ig a n universal holdagi tartib va qoidalami belgilab beradi va
ular tilning boshqa bosqichlarida ro‘y beruvchi umumiy hodi-
salar bilan ham bogianadi. Masalan, barcha turkiy tillarida
jarangsiz undoshlar ikki unli tovush oraligida jaranglilashishi
57
mumkin. Barcha turkiy tillarda singarmonizm (unlilarning
uyg‘unlashuvi yoki unlilar garmoniyasi) qonuniyati mavjud
b o iib (o ‘zbek tili bundan qisman mustasno hisoblanadi), u so‘z
o ‘zagidagi unlining uning affiksidagi unli bilan uyg‘unlashuvida
ko‘rinadi. Bunday singarmonizm hodisasi unlilarning til va lab-
ning holatiga ko‘ra uyg‘unlashuvi bilan izohlanadi. Masalan,
qozoq tilida: attar, bashtar; turkm an tilida: barar, dashar; qirg‘iz
tilida: ottuz, moyun, tundu kabilar.
2)
Do'stlaringiz bilan baham: |