L. S. Karieva makroiqtisodiyot

 
M=↓Res +↑DS . 
Bunda u ochiq bozordagi operatsiyalar yoki pul-kredit siyosatining boshqa 
vositalaridan foydalanadi.
Ammo sterillash imkoniyatlari cheklangan. Agar to‛lov balansining taqchilligi 
uzoq vaqt saqlanib qolsa, uni bartaraf qilishga intilish valyuta rezervlarini tugab 
qolishiga olib kelishi mumkin. Bunday holatda, mamlakat, almashinuv kursining 
pasayish tendensiyasini bartaraf qilish hamda pulning xorijga oqib ketishini 
tugatish uchun yoki qayd etilgan kursdan voz kyechishi, yoki pul massasining 
qisqarishiga yo‛l qo‛yib berishga majbur bo‛ladi. To‛lov balansining barqaror 
ijobiy qoldig‛i sharoitida rezervlar hajmi shunchalik ko‛p bo‛lishi mumkinki, ichki 
kredit nolga teng bo‛lib qoladi. Bu esa amalda mumkin bo‛lmagan holatdir 
(banklar ichki kreditlarni kamaytirmasligi, balki nobank sektoridan pul qarz olishi 
zarur bo‛ladi).

---

300 
Demak, hattoki sterillash ham pul masssasini to‛lov balansi ta’siridan himoya 
qila olmaydi. Bu esa pul-kredit siyosatining ichki balansga ta’sirini keskin cheklab 
qo‛yadi.
Qayd qilingan valyuta kursi sharoitida byudjet-soliq siyosatining samaradorligi 
kapitalning mobilligiga to‛g‛ridan-to‛g‛ri bog‛liq. Davlat xarajatlarining ko‛payishi 
foiz stavkasining o‛sishini keltirib chiqaradi (fond bozorida qarzga mablag‛ olib, 
davlat xususiy sektor foydalanadigan pul massasini kamaytiradi). Bu esa o‛z 
navbatida xorijdan kapital oqib kelishini rag‛batlantirapdi. Kapitalning yuqori 
mobilligi sharoitida davlat xarajatlarining ko‛payishi bilan bog‛liq savdo balansi 
taqchilligi kapital harakati schyotining musbat (ijobiy) qoldig‛i bilan amalda 
qoplanadi. Markaziy Bank esa yuzaga kelgan almashinuv kursining o‛sish 
tendensiyasini bartaraf qilish uchun xorijiy valyutani sotib olish va muomalaga 
milliy valyutani ko‛p miqdorda chiqarishga, bu bilan esa pul taklifini oshirishga 
majbur bo‛ladi. Bu tadbir (davlat xarajatlarining o‛sishi bilan birgaldikda) 
daromadlarning kengayishi uchun qo‛shimcha rag‛bat yaratadi.
Shunday qilib, qayd qilingan valyuta kursi sharoitida byudjet-soliq siyosati pul-
kredit siyosatidan farli ravishda daromad darajasiga, o‛z navbatida ichki 
muvozanatga muvaffaqiyatli ta’sir ko‛rsata oldadi. Tasir darajasi kapitalning 
mobilligi o‛sishi bilan ortib boradi.