L. R. Ayrapetyans, A. A. Pulatov



Download 0,95 Mb.
bet21/23
Sana11.11.2019
Hajmi0,95 Mb.
#25631
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23
Bog'liq
O`ZBEKIST0N RESPUBLIKASI OLIY VA


167

  1. il bolalar

  1. 1.

  1. 30myugurish(sek)

  1. 5,3vakam

  1. 5,4-5,7

  1. 5,8-6.2

  1. 2

  1. 5x6 m yugurish (sek)

  1. 12,0 va kam

  1. 12,2-12,4

  1. 12,5-12,8

  1. 3.

  1. Archasimonyugurish(sek)

  1. 31,0vakam

  1. 31,1-31,6

  1. 31,7-32,2

  1. 4.

  1. Joydan vertikal sakrash (sm)

  1. 40vayuqori

  1. 39-33

  1. 32-26

  1. 5.

  1. Tldirma tpni (1 kg) otish (m)

  1. 11vakp

  1. 10,9-9,0

  1. 8,9-6,0

  • 14-jadval quv guruhlarining jamlanishi va mashulotlar



    1. quv yili

    1. Shuullanuv-chilaryoshi

    1. Guruhda

    2. shuullanuv-

    3. chilarsoni

    1. Haftalik

    2. mashulot-

    3. larhajmi

    4. (soat)

    1. Yillik

    2. mashulot-

    3. lar hajmi

    4. (soat)

    1. Birin-

    2. chi

    1. 9-11

    1. 15

    1. 8

    1. 416

    1. Ikkin-chi

    1. 10-12

    1. 15

    1. 8

    1. 416

  • 15-jadval quv-mashulot jarayonida tayyorgarlik turlariga

  • ajratilganmashulotiarhajmi
    (Hhaftagasoatlarda)

    1. T/r

    1. г

    2. Tayyorgarlikturlari

    1. 1-quv yili 9-11 yosh

    1. 2-quv yili 10-12 yosh

    1. 1.

    1. Nazariv

    1. 8

    1. 18

    1. 2.

    1. UJT

    1. 131

    1. 124

    1. 3.

    1. MJT

    1. 76

    1. 64

    1. 4.

    1. Texnik

    1. 107

    1. 99

    1. 5.

    1. Taktik

    1. 38

    1. 51

    1. 6.

    1. Integral tavvorgarlik (shujumJadan,nazorat yinlari)

    1. 38

    1. 40

    1. 7.

    1. Nazoratsinovlari

    1. 18

    1. 20

    1. JAMI:

    1. 416

    1. 416

    1. Mashulotkunlarisoni

    1. 194

    1. 188

    1. Mashulotlarsoni

    1. 208

    1. 208

    1. Musobaqakunlarisoni

    1. 14

    1. 20

  • 168



  • Lekin, 2009-yilda Yu.DJeleznyak, A.V.Chachin, Yu.P.Sirom-yatnikovlar muallifligida nashrdan chiqarilgan BSM dasturida esa sport-sogMomiashtirish guruhiga qabul qilinadigan bolalar yoshi 6-8, shuullanuvchilar soni 15 ta, haftalik mashuiotlar hajmi 6 soat, yillik mashulotlar hajmi 312 soat deb belgilangan.

  • Dastlabki tayyorgarlik guruhida ushbu krsatkichlar 9 yosh, 15 nafar, 6 soat, 312 soat miqdorlarida qabul qilingan.

  • Boshqa sport yinlari turlari byicha foydalanilayotgan dasturlarda ham yuqorida qayd etilgan myoriy krsatkichlar bir-biridankeskinfarqqiladi.

  • Sport tgaraklari va BSMlarga tanlov tkazishda bolalar yoshi, shuullanuvchilar soni va boshqa krsatkichlarga standart va bir tartibda yondoshilmasa, qllaniladigan yuklamalar me’yorini aniqlash, ulaming hajmini jismoniy va funksional imkoniyatlar dinamikasiga muvofiq «tlqinsimon» prinsipda oshirishda jiddiy biopedagogik xatolarga duch kelish mumkin. Binobarin, kp yillik sport trenirovkasi jarayonida bunday salbiy holatlar yuzaga kelmasligi uchun sport tgarak!ari va BSMiarga qabul qilishda bolalar guruhlarini A.G.Xripkova tomonidan tabaqalashtirilgan quyidagi yosh guruhlari asosidatuzishmaqsadgamuvofiq:

  • 1-guruh-5-6yosh;

  • 2-guruh-7-8yosh;

  • 3-guruh-9-10yosh;

  • 4-guruh-M-12yosh;

  • 5-guruh-13-14 yosh;

  • 6-guruh-15-16yosh;

  • 7-guruh-17-18yosh.

  • Mamlakatimizda joriy etilgan «Alpomish» va «Barchinoy» maxsus test sinovlari ham aynan shu tabaqalashtirilgan tizimga asoslangan.

  • Sport tgaraklari, BSMlarga tanlov tkazish, qabul qilish hamda tayyorgarlik guruhlarini tuzishda biojismoniy jihatdan progressiv shakllangan kichik yoshdagi bola (shuullanuvchi) katta yosh guruhiga tkazilishi mumkin. Tanlov tkazishning tartibi, uslublari, me’yoriy testlari va vositalari 15-andoza hamda 16-jadvalda keltirilgan.

  • 169

  • Voleybolga tanlov otkazish tartibi

  • Tanlovga nomzodlar izlash

    1. Jismoniy tarbiya darsini kuzatish

    2. Uaktab musobaqalarini kuzatiih

    3. Jismoniy tarbiya qituvchisi bian suhbat tkazish



    1. Sirrf rahbari ЬНап suhbat

    2. Ota-onalar bian suhbat, ulaming rozHigi vatibbiy malumotnoma

    1. Mahalla faollari bian suhbat

    1. Tanlov tesdarini topshirishga taklif elish

    2. Test topshirish va natijalami qayd etish

    3. Komissiya ishtirokida test natijalami baholash

    1. Bolalarni BSMga qabul qilish byicha komissiyaning yozma tavsiyasi va buyruq

    2. 15-andoza

    3. 16-jadval



      1. Voleybolga tanlov uslublari, me'voriy testlar va vositalar

      1. Me’yorly testlar

      1. Testtkazishvositalari

      1. Pedagogikuslublar

      1. LTanauzunligivavazni

      1. Bo‘y!chagich.tarozi

      1. 2.30m. yugurish

      1. Sekundomer

      1. 3. 5x6m. yugurish

      1. Sekundomer

      1. 4.Joydanvcrtikalsakrash

      1. BelgataqilganIchovlentasi

      1. 5Joydanuzunlikkasakrash

      1. lchov lentasi

      1. 6. Tidirma tpn¡ (1 kg) bosh ortidan

      1. Tldírma tplar

      1. ikkiqoMlabuloqtirish



      1. Fiziologikuslublar

      1. 1. Yurakni qisqarish chastotasíni

      1. Sekundomer

      1. lchash: tinch holatda, 5 daqiqalí



      1. sakrash yuklamasidar, sng va 5



      1. daqiqatgandankeyin



      1. 2. Nafas olish chastotasini l-chash:

      1. Sekundomer

      1. tinch holatda, 5 daqiqali sakrash



      1. yuklamasidan sng va 5 daqiqadan



      1. keyin



    4. 170




      1. Sekundomer Dinamometr
      Psixoloeikuslublar

    1. Kzni yumib sekundomer strelkasmi«0»datxtatish

    2. Ql dinamometrida maksimal kuchdan50%nifarqlash

    1. «Voleybolgatanlovtkazish» mavzusi byicha nazorat savollari

    2. 1. Tanlov tushunchasi nimani anglatadi?

    3. 2. Tanlovning qanday turlari mavjud va ularning mazmuni
      nimadan iborat?

    1. Tanlovda qllaniladigan uslub va testlardan miso! keltiring va ulardanqandayfoydalaniladi?

    2. Voleybolga qabul qilish tartibi qanday amalga oshiriladi?

    1. 171

    1. 16. TURLI YOSH GURUHLARIGA MANSUB VOLEYBOLCHILAR TAYYORLASH XUSUSIYATLARI

    2. Kp yillik sport trenirovkasi uzoq muddatli pedagogik jarayon blib, muayyan yosh guruhlarida ziga xos dastur asosida mashulotlartkazish bilan ifodalanadi.

    3. Ushbu jarayon quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi:

    • solomlashtirish guruhi - 7-8 yosh;

    • dastlabki tayyorgarlik guruhi -9-10 va 11-12 yosh; -quv-mashulotguruhi-13-14; 14-15; 15-16; 16-17 yosh; -takomillashuv guruhi - 17-18; 18-19; 19-20 yosh;

    • yuqori sport mahorati guruhi -17 va undan katta yosh. Shuullanuvchi bolalarning nasliy va hayot davomida jismoniy,

    1. psixologik va morfofunksional imkoniyatlariga qarab, ular kichik yosh guruhidan katta yosh guruhiga tkazilishi mumkin.

    2. Bolalarni guruhlarga qabul qilish va ularni bir guruhdan ikkinchi guruhga kchirish myoriy test sinovlari natijalari asosida amalga oshiriladi.

    3. Barcha guruhlarda tkaziladigan quv-mashulot jarayoni quyidagi vazifalarni hal etishga qaratilishi darkor:

    • soliqni mustahkamlash, chiniqtirish, jismoniy, psixologik va morfofunksional imkoniyatlami shakllantirish;

    • hayotiy zarur harakat knikmalarini (tirish-turish, yurish-yugurish; sakrash, siljish-txtash; tortilish va hokazo) takomillashtirish;

    • jismoniy sifatlami (kuch, tezkorlik, chaqqonlik, chidamliylik, egiluvchanlik)taraqqiyettirish;

    • voleybolga oid maxsus sifatlami (sakrovchanlik, sakrovchanlik chidamkorligi, tezlik-kuch, yin chidamkorligi, diqqat, xotira, iroda, zukkolik va hokazo) shakllantirish;

    • texnik va taktik malakalarga rgatish va takomillashtirish;

    1. - yin mahoratini quv yini va musobaqalarda oshira borish.
      quv-trenirovka jarayonida va akademik darslarda beriladigan

    2. jismoniy va texnik (voleybol) mashqlar z hajmi, shiddati, murakkabligi va qaytarilish soni jihatlaridan turli yoshdagi va jinsdagi bolalarning funksional hamda jismoniy imkoniyatlarini e’tiborga oigan holdamyorlanishikerak.

    3. 172

    4. rgatish jarayonida qllaniladigan jismoniy va texnik-taktik mashqlarning tri taqsimlanishi malakali voleybolchilar tayyorlash samarasini belgilaydi.

    5. Bosh!anich rgatish jarayonida mashqlarning aksariyaí foizi bolalaming jismoniy va funksional tayyorgarligini shakllantirishga qaratilgan blishi kerak, qolgan qismi esa texnik-taktik malakalarini zlashtirishga mljallangan blishi muhim shartlardan biridir. Bu bosqichda turli harakatli yinlar, shu jumladan voleybol yiniga ixtisosiashtirilgan harakatli yin!arni qllash tayyorgarJik jarayonini samarali tashkii qilishga yordam beradi. Bunday harakatli yinlar rgatish va takomillashtirish jarayonining barcha bosqichlarida qllanÍlishimaqsadgamuvofiq.

    6. Takomillashtirish bosqichida asta-sekin umumiy jismoniy mashqlar foizi qísqartiriladi, maxsus jismoniy mashqiar va texnik-taktik mashqlar foizi esa ancha ortadi. Mashqlaming hajmi biroz kamaytirilib, shiddati va qaytarilish soni oshirilib boríladi.

    7. Knikmalarni mukammallashtirish (mustahkamlash) bosqichida mashqlarni ijro etish shiddati musobaqa darajasiga yetkazilishi lozim. Bu bosqichda aksariyat musobaqa mashqlari turli yin vaziyatlariga mos ravishda qllanilishi katta ahamiyatga ega. Har bir yin malakasini (tpni kiritish, uzatish, tsiq qyish, qabul qilish, zarba berish) turli usullarda ijro etishga rgatish, masalan, zarba berishning ng va chap qlda nisbatan bir xilda bajara olish yin malakalarining ijro etish doirasini kengaytiradi va harakat zaxirasini boyitadi.

    8. rgatish va takomillashtirish jarayonida yin malakalarini uzoq vaqt davomida jismoniy, texnik-taktik jihatdan tez, kuchli, chaqqon, aniq va vaziyatga mos samarali ijro etilishini ta’minlash uchun aksariyat hollarda mashqlar charchash asoratlari mavjud hollarda bajariladi. Lekin, bunday mashulotlar nihoyatda ehtiyotkorlik bilan qllanil¡shi darkor. Chunki, me’yoridan ortiq yuklama (nagruzka) bola organizmini zriqishga, jarohat olishga yoki patologik holatlarga duchor qilishi mumkin.

    9. Yosh voleybolchilami tayyorlashda ularni psixologik sifatlarini ham parallel tarzda shakllantira borish muhim ahamiyat kasb etadi. MaMumki, voleybol yinida yoki yinning ayrim vaziyatlarida muvaffaqiyatga erishish barcha sifat, mahorat va qobiliyatlarni yuqori taraqqiy etganligi bilan bir qatorda tez fikrlash, tahlil qilish, farqlay bilish, tri baholash, diqqat, xotira, oldindan sezish (ansipatsiya),

    10. 173

    11. iroda, zukkolik harada «ayyorlik» xislatlarining shakUangan blishini talabqiladi.

    12. Iste’dodli yosh voleybolchilarni tayyorlash samaradorligi kp jihatdan sport tgaraklari va sport maktablariga qabul qilishda tanlov jarayonini maqsadga muvofiq tashkil qilishga boliq bladi.

    13. «Tanlov» - kp yillik jarayon blib, z ichiga dastlabki tanlov, qayta tanlov (guruhdan guruhga tkazishda saralash), yin fimksiyalari byicha tanlov tkazish, jamoa tarkibiga tanlov asosida qabul qilish kabibosqichlarnikiritadi.

    14. quv-trenirovka jarayonida murabbiy z rahbarligi ostida shuullanayotgan turli yoshga mansub guruh a’zolari tarkibidan qobiliyatli, boshqalarga rnak bladigan bolalarni tanlab olishi va ularni ziga faol yordamchi qilib tayyorlashi nafaqat mashu!otlar samaradorligini oshiradi, balki sport intizomi, umuman talim-tarbiya jarayonini maqsadga muvofiq tashkil qilishga yordam beradi. Ushbu masalaning yana bir ahamiyatli joyi, ya’ni yordamchi faollar joyi shundaki, yordamchi faollar ommaviy voleybolni tashkil qilishda, iste’dodli bolalami izlab topish, turar joylarda - mahallalardagi bolalarni voleybolga jalb qilish, musobaqalar tashkil qilish, me’yoriy mashq-testlarini hamda «Alpomish» va «Barchinoy» testlarini qabul qilishda alohidarinegallaydi.

    15. Har bir murabbiyni sport tgaragi va sport maktablarida quv-trenirovka jarayonini maqsadga muvofiq tashkil qilishi ushuullanuvchi bolani taMim olayotgan maktabi, qituvchi!ari va ota-onalari bilan hamkorlikda ishlashi muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki, murabbiy mashulotlarni samarali olib borishi, shuullanuvchi bokming mashqlarni ziashtirishi, uni mahoratini shakllanishi shu bolani maktab va uydagi ahvoli, kayfíyati, dunyoqarashi, qiziqishi hamda xislat va boshqa omillarga boliqdir.

    16. Ma'lumki, shuullanuvchi bolani quv-trenirovka jarayonida mashqlarni ongli tushungan holda ijro etishi, yuklamani qanday ijro etayotganligini sezishi, malaka va knikmalarni hamda yin sirlarini mukammal zlashtira olishi kp jihatdan uning nazariy-intellektual tayyorgarligiga ham aloqadordir. Demak, har bir murabbiy z rahbarligi ostida shuullanayotgan bola haqida barcha mlumotlarga ega bolishi, shu bolani nafaqat malakali sportchi qilib yetishtirishga yordam beradi, balki mnaviy-madaniy jihatdan yetuk inson qilib tarbiyalashda muhim rol' ynaydi.

    17. 174

    18. Shuullanuvchi bolalarni yoshi, rgatish va takomillashtirish bosqichi hamda guruhlaming nomiga qarab nazariy va amaliy mashulotlarga ajratilgan quv soatlari «pastdan» «yuqoriga» qarab taqsimianadi.

    19. SolomlashUrish va dastlabki tayyorgarlik guruhlarida umumiy jismoniy tayyorgarlik eng kp soatlar hajmini, maxsus jismoniy tayyorgarlik - kamroq, texnik - yana kamroq va eng kam soatlar hajmini taktik tayyorgarlik egallaydi. Keyingi guruhlarda mashulotlar hajmi borgan sari ixtisoslashuvga qarab ynakiriladi. Ya’ni, maxsus jismoniy tayyorgarlik soatlar byicha ustun bladi, texnik va taktik mashqlar hajmiortibboradi.

    20. Aynan shu tamoyil sport trenirovkasining bosqich va davrlarida qHanilishi zarur. Jumladan, tayyorgarlik davrining umumiy jismoniy tayyorgarlik bosqichi (1-bosqich), maxsus jismoniy tayyorgarlik (2-bosqich) va musobaqaoldi bosqich (3-bosqich) larida mashulotlaming hajmi va shiddati sekin-asta proporsional zgarib boradi. Ya’ni, I-bosqich hajmi kp, shiddat esa sekin b!adi, 2 va 3-bosqichlarda bu ikki krsatkichning «joyi» zgarib boradi. Boshqacha qilib aytganda, musobaqa davriga yaqinlashgan sari mashqlar hajmi kamayib, shiddati esa maksimal darajaga ktariladi. 16-andozada voleybolchilar tayyorlashning tashkiliy shakllari, 17,18-jadvaIlarda esa voleybolchilar quv guruhlari va mashulotlar hajmi keltirilgan.

    21. 19-jadvalda turli yosh guruhlariga reja-lashtiriladigan tayyorgarlik turlari va yuklamalar hajmi berilgan:

    22. П-jadval Solomlashtirish guruhi - 7-8 yosh



      1. T/r

      1. Tayyorgarlik turlari

      1. Yuklamalar hajmi

      1. 1.

      1. Nazariy tayyorgarlik

      1. 4

      1. 2.

      1. Umumiyjismoniytayyorgar-lik

      1. 180

      1. 3.

      1. Maxsusjismoniytayyorgar-lik

      1. 10

      1. 4.

      1. Texniktayyorgarlik

      1. 80

      1. 5.

      1. Taktiktayyorgarlik

      1. 6

      1. 6.

      1. Integral tayyorgarlik

      1. -

      1. 7.

      1. Hakamlik amaliyoti

      1. 8

      1. 8.

      1. Musobaqa

      1. 14

      1. 9.

      1. Nazoratsinovlari

      1. 8

      1. JAMI:

      1. 312

    23. 175

    1. Dastlabkitayyorgarlikguruhi

    2. 18-jadval



      1. T/r

      1. Mashulotlarmazmuni

      1. 1yil 9-11 yosh

      1. 2yil

      2. 10-12 Yosh

      1. 1.

      1. Nazariy tayyorgarlik

      1. 8

      1. 18

      1. 2.

      1. Umumiyjismoniytayyorgarlik

      1. '131

      1. 124

      1. 3.

      1. Maxsusjismoniytayyorgarlik

      1. 76

      1. 64

      1. 4.

      1. Texniktayyorgarlik

      1. 107

      1. 99

      1. 5.

      1. Taktiktayyorgarlik

      1. 38

      1. 51

      1. 6.

      1. Integral(o‘yin)tayyorgarlik

      1. 38

      1. 40

      1. 7.

      1. Nazorattestmashqlarisinovi

      1. 18

      1. 20

      1. JAMI:

      1. 416

      1. 416

      1. 8.

      1. Mashulotkunlarisoni

      1. 194

      1. 188

      1. 9.

      1. Mashulotlarsoni

      1. 208

      1. 208

      1. 10.

      1. Musobaqa kunlari soni

      1. 14

      1. 20

    1. Voleybolchilartayyorlashning tashkiliy shakllari



    2. Yosh voleybolchilar tayyorlash

    1. _|_

    2. Tgarak

    Download 0,95 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish