L. R. Ayra pety a n s, A. A. P u L a t o V v o L e y b o L nazariyasi va

8-jadval
Jam oa istiqbol rejasining shakli
T /r
T ayyorgarlik
tu rla ri
Dastlabki
ko'rsatk ich lar
2012-y.
Rejadagi va amaldagi 
ko‘rsatkichlar
Izohlar
2013
2014
2015
2016
щ у
Xm al
R e ja /
A m al
R em /
X m al
R e ja /
A m al
1.
UJT: m e’yoriy 
taiablar 
bo'yicha
2.
MJT:  m e’yoriy 
taiablar 
bo‘yicha
3.
Texnik
tayyorgarlik
m e’yoriy
taiablar
bo‘yicha
4.
Yillik
m ashg‘ulotlar
hajmi
5.
Musobaqalarda 
ishtirok etish 
soni va 
samaradorligi
Individual  istiqbol  reja quyidagi  tartibda  ishlab chiqilishi mumkin:
1.  Sportchining umumiy va antropometrik ko‘rsatkich!ari.
2.  Sportchining  barcha  y o ‘nalishlar  bo‘yicha  ko‘rsatkichlari 
rejalashtiriladi:  jam oadagi  o*yin  funksiyasi,  jism oniy  sifatlar,  texnik, 
taktik, 
nazariy,  psixofunksional 
tayyorgarlik  dinamikasi 
loyiha- 
lashtiriladi.
3.  Tayyorgarlikning maqsadi  v a vazifalari:
- asosiy  m aqsad va tayyorgarlik yo‘nalishi;

---

- m ashg‘ulotlar hajmi  bo‘y icha vazifalar;
- tayyorgarlik turlari  bo‘yicha vazifalar;
-  musobaqalarda ishtirok etish  b o ‘yicha vazifalar.
4.  Pedagogik  va  tibbiy  nazorat  natijalari:  testlam i  topshirish 
muddatlari  belgilanadi.
5. 
4 
yilga 
tayyorgarlik 
turlari 
bo‘yicha 
ko‘rsatkichlar 
rejalashtiriladi.
Yillik rejalash tiru v  hujjati
Y illik rejalashtiruv  istiqbol  rejalarining asosiy tarkibiy  qisrni  bo ‘lib 
hisoblanadi.
Ushbu  hujjatda  rejalashtiriladigan  tadbirlar tayyorgarlik davrlari  va 
bosqichlar  maqsadi,  mohiyati,  m uddati  hamda  yo‘nalishiga  muvofiq 
loyihalashtiriladi.
Yillik  tayyorgarlik  3  davrga  —  tayyorlov,  m usobaqa  va  o ‘tish 
davrlariga boMinadi.
T ayyo rlov  d av ri  umumiy  jism oniy  tayyorgarlik  (UJT),  maxsus 
jism oniy 
tayyorgarlik 
(MJT) 
va 
musobaqaoldi 
tayyorgarlik 
bosqichlariga bo'linadi.
M u so b aq a  d avri  mahalliy  va  halqaro  musobaqalar  taqvim iga 
qarab  mezo-hamda mikrosikl bosqichlariga ajratilishi  mumkin.
0 ‘tish  d av ri  yillik  tayyorgarlik  va  musobaqalar  mavsumi 
yakunlanganidan,  toki  yangi  niavsum   -   yangi  tayyorgarlik  sikli 
boshlangunga 
qadar 
davom 
etadi. 
0 ‘yin 
davrida 
maxsus- 
ixtisoslashtirilgan  yuklamalar  hajmi  imkoni  boricha  kam aytiriladi.  Bu 
davr  shartli  ravishda  uch  bosqichga  boMinishi  maqsadga  muvofiq. 
Masalan:  agar  o ‘tish  davri  30  kunni  tashkil  etsa,  birinchi  o ‘n  kun 
davomida  yuklam alar (ixtisoslashtirilmagan  yuklamalar:  erkin  yugurish, 
gimnastika,  suzish  va  h.k.)  hajmi  va  shiddati  sekin-asta  kam aytirilishi 
lozim.
Ikkinchi  o ‘n  kunlikda  ish  qobiliyatini  tiklovchi,  sog‘lomlash- 
tiruvchi va chiniqtiruvchi vositalardan  foydalanish maqsadga muvofiq.
Uchinchi 
o ‘n 
kun 
davom ida 
sekin-asta 
ish 
qobiliyatini 
faollashtiruvchi  mashqlardan foydalanish tavsiya etiladi.
Umuman  o ‘tish  davrida  asosiy  e ’tibor  funksional  im koniyatlam i 
oshirish v a bioenergetik resurslar zaxirasini jam lashga qaratilish darkor.
Yillik rejalashtiruv  hujjatlari  asosida,  tezkor rejalashtiruv  hujjatlari 
ishlab  chiqilishi  zarur:  ishchi  reja,  niashg'ulot  bayonnom asi  va 
mashg‘ulot jadvali.

---

U shbu tezkor rejalashtiruv  hujjatlari  yillik  rejada  loyihalashtirilgan 
barcha  jarayonlam i  yanada  aniqlashtiradi  va  aksariyat  hollarda  joriy 
nazorat  natijalariga  ko‘ra  m ashg‘ulotlar  hajmi,  shiddati,  mazmuni, 
takrorlanishi  va  yo‘nalishiga  qisman  yoki  to‘liq  o ‘zgartirishlar, 
qo‘shim cha rejalami  kiritishi  m um kin.
Y illik tayyorgarlik  siklining yillik rejasida  4 yilga tuzilgan  istiqbol 
rejasidan jo y  oigan barcha ko‘rsatkichlar yanada aniqlashtiriladi.
Jam oa  tayyorgarligini  rejalashtirish  uchun  odatda  o ‘quv  rejasi, 
dasturi  va  o ‘quv  mashg‘ulot  m ateriallarini  o‘zlashtirish jadvali  tuziladi. 
U shbu  hujjatlarda  aks  ettiriladigan  mashg‘ulotlar  yuklam asi,  shiddati, 
yo‘nalishi,  takrorlanishi  ham   turli  nazorat  va  rasmiy  musobaqalar 
(nazorat,  sinov,  Kubok  m usobaqalari,  chempionatlar  va  h.k.)  yillik 
tayyorgarlik  siklining  barcha  davrlari  va  bosqichlarida  qo‘yi!adigan 
talablar doirasida rejaiashtiriiadi.
D asturda quyidagilar e ’tiborga  olinishi darkor:
1) 
nazariy 
tayyorgarlik: 
shug'ullanuvchilarning 
taktik 
tayyorgarligiga  bilim,  ko‘nikm a va  malakalar darajasi (hajm i);
2 )  shug‘ullanuvchilar  erishadigan  jismoniy  taraqqiyoti,  jismoniy 
tayyorgarligi  va texnik m ahorati  (m e’yoriy talablar bo‘yicha);
3) nazariy m ashg‘ulotlar m azm uni va yo‘nalishi;
4 ) 
tayyorgarlik 
turlari 
bo‘yicha 
o ‘tkaziladigan 
amaliy 
m ash g 'u lo tlar mazmuni va y o 'n alish i.
D asturda  har  bir  bosqich  va  davrlarga  hamda  musobaqaoldi 
tayyorgarlik  sikllari  bo‘yicha q o ‘yiladigan  maqsad  va  vazifalar o ‘zining 
aniq  ifodasini topishi  lozim.
D a s tu rn i  tuzilishi.  D asturda  dastavval  qisqacha  m uqaddim a  yoki 
tushuntirish  xati  beriladi.  U nda  shug‘ullanuvchi  haqida  m a'lum otlar 
(b o ‘yi,  vazni, yoshi, o ‘yin am pluasi va h.k.) keltiriladi.
S o ‘ngra  o ‘quv  m ashg‘ulotlarini  o‘tkazish  uslublari,  vositalari 
tayyorgarlik  turlari  bo‘yicha k o ‘rsatib 
0
‘tiladi.  Yangi,  ilg‘o r  innovatsion 
texnologiyalardan  foydalanish,  samarali  taktik  kom binatsiyalam i  ishlab 
chiqish va qoMlash choralari  belgilanadi.
B archa  tayyorgarlik  turlari  b o ‘yicha  mashg‘ulotlarga  ajratiladigan 
y u k lam a  hajmi,  shiddati,  y o 'n alish i  tabaqalashtirilgan  holda  aks 
ettiriladi.
V oleybolchilam ing  yoshi,  tayyorgarlik  darajasi  (1-razryad,  sport 
ustasi)  moMjallangan  m e’yoriy,  model  va  real  talablar  hamda  test 
sinovlari  turlari belgilanadi.

---

Bundan  tashqari  har  bir  shug‘ullanuvchiga  alohida  individual  reja 
ishlab chiqiladi.
Mazkur reja quyidagi tartibda ishlab chiqilishi  mumkin:
1. Shaxsiy m a’lumotlar,
2.  Sport-texnik tavsifi.
3. Maqsadi  va vazifalari.
4.  Tayyorgarlik  turlari  bo‘yicha 
bajaradigan  vazifalari  va 
o ‘zlashtiradigan  imkoniyatlar.
5. Tayyorgarlik jadvali.
6. Tibbiy-biologik nazorat.
Jo riy   re ja la sh tirish .  Joriy  rejalashtirish  alohida  bosqichlarga yoki 
muddatlarga  tuziladi.  Joriy  rejalashtirish  o ‘z   ichiga  ishchi  reja,  grafik, 
trenirovka  m ashg'ulotining  reja-bayonnomasi  va  m ashg‘ulot  jadvalini 
kiritadi  (9,10 va  11-jadvallar).
Bundan  tashqari  tezkor  reja-m ashg‘ulot  bayonnomasi  tuziladi. 
Mashg‘uiot  bayonnomasi  avvaldan  qabul  qilingan  shakl  bo‘yicha  shu 
mashg‘ulotning  mavzusi  va  vazifalari  asosida  o ‘ziga  xos  mazmunda 
hamda tartibda  ishlab chiqiiadi.
9-jadval
0 ‘quv  m ashg‘ulot ja ra y o n in in g  ishchi  rejasi shakli
M a s h g ‘u-
lo tn in g
t a r t i b
r a q a m i
S a n a
V a q ti
M a s h g ‘u -
lo t
m a z m u n i
M i q d o r la s h
U s lu b iy
k o ‘r s a t m a l a r
H a j m
b o ‘y ic h a
S h id d a t
b o ‘y ic h a
10-jadval
M ashg‘ulot  b ay o n n o m asi shakli
M ashg‘uIot
q ism lari
M azm uni
M iq d o rlash
U slubiy
ko‘rs a tm a la r

---

Y
il
li
k 
ta
y
yo
rga
rl
ik
 
g
ra
fi
g
i