Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари

Ҳақиқий шароитда визуал сезгир миқдори - СТИ жараёни мослашишга таъсир қилади . Визуал Б сезувчанлиги - тизим (остона) дастлабки ёрқинликка боғлиқ. Атроф муҳитда паст ёруғлик интенсивлигида визуал тизимнинг қоронғу мослашуви ривожланади. Қоронғи АДАП сифатида - сезувчанликнинг ошиши. Қоронғи мослашувнинг давомийлиги 30 минут. Ёритиш происини ошириш орқали - 15 - 60 сония ичида якунланадиган ёруғлик мослашуви. ёруғлик мослашуви кўз сезгирлиги камаяди - лагер. Қоронғи ва ёруғлик мослашуви ўртасидаги фарқлар кимёвий парчаланиш жараёнларининг тезлиги ва ретинал пигментларнинг синтези билан боғлиқ.
16.4.Фоторесепторларда ёруғлик энергиясининг ўзгариши ва мослашуви
Визуал қабул қилишнинг асосий жараёни фотокимёвий реактсиядир. Cоли визуал пигменти - рҳодопсин - оқсил (опсин) ва хромофорик қисм - ретинал (алдегид вита - минг А) дан иборат. Опсин ва рҳодопсиннинг парчаланишида А витамини алдегид ҳосил бўлади, таёқчалар ва конуслардаги фотокимёвий жараёнлар ўхшаш, аммо турли пигментлар турли хил ютилиш спектрларига эга - Ниа. Масалан, родопсиннинг ютилиш спектрининг максимали 500 нм (яшил-кўк қисми), ёдопсин спектрининг максимали 570 нм (сариқ қисми). Инсоннинг тўр пардасидаги ҳар бир новда битта пигментни ўз ичига олади, ҳар бир конусда учта турли пигмент мавжуд бўлиб, уларнинг ютилиш максималлари тахминан 425, 535 ва 570 нм.
Натижаларда зулматда пигментларни тиклаш - абс билан содир бўлган кимёвий реактсиялар (ресинтез) нинг Тате занжири - энергия счением. Ретинал А витаминининг г / о изомери асосида қайта синтезланади, шунинг учун танада А витамини этишмаслиги билан алаcакаранлıкта кўриш этишмовчилиги пайдо бўлади. Агар ёруғлик доимий ва бир хил бўлса, пигментларнинг фотокимёвий деградатсияси уларнинг ресинтези билан мувозанатда бўлади. Ушбу фотокимёвий жараён ёруғлик-қоронғи мослашувни таъминлайди.
Инсон кўзининг қоронғиликка мослашиш қобилияти - одамларга қоронғу мослашув деб номланувчи. Инсон кўзи ҳам турли ёруғлик даражаларига мослашади. Бу хусусият ёруғлик мослашуви деб аталади. Қоронғи ва CБE - -квант мослашуви одамларда аста-секин кун ва тун, зулмат ва ёруғликнинг ўзгаришига, ғамгин ва днев - Нуҳнинг кўриниши каби ҳосил қилади.
Ретина жуда сезгир усул - эквалайзер. Чизиқлар ва конусларнинг турли хил сезгирлиги аниқланган - уларнинг кўринишида бошқа рол ўрнатишни хоҳлайди. Чизиқлар кечқурун ва тунда, ёруғлик энергиясининг миқдори аҳамиятсиз бўлганда, безовталанади: шунинг учун улар тунги кўриш аппарати. Конуслар тунги кўришда иштирок этмайди. Улар кундузги ёруғликдан безовталанадилар ва айниқса, ранг ҳиссиётларини келтириб чиқарадиган тўлқин узунликларида электромагнит тебранишларни сезадилар. Кўришнинг иккитомонлама назарияси фойдасига, таёқ ва конуснинг иккита алоҳида транспорт воситаси кўринишини таъкидлаш - кундузги қушларнинг (товуқлар, каптарларнинг) тўр пардасида - асосан фақат конуснинг лагерида бўлганлигидан далолат беради. тунги ҳайвонлар ва қушларнинг тўр пардаси (бойқушлар, ярасалар) - амалда шунчаки таёқчалар.
Агар авто нуқтаи майдон ёритиш ёрқинлиги даражасини ўзгартирганда - равишда қайта қуриш мослашуви механизмларини киритилган. Шундай қилиб, қоронғу мослашиш пайтида пол ёрқинлигининг пасайиши конуснинг кўринишидан новда кўринишига ўтиш механизмини ишга туширади. Шундай қилиб, компенсатсион пойгалар мавжуд - ўқувчининг кенгайиши, ретинал ганглион ҳужайраларининг ретсептив майдонларини ошириш ва фоторесепторда фотосенситив материалнинг контсентратсиясини оширади.