L gece romaninda

  

 

 Reşat Nuri Güntekin’in “Yeşil Gece” Romanında İnkılâp Kanonu 

                                           

 

 

The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 53, Eylül 2017, s. 559-582 

 

 

581 

olan bu öğretmen modeli, Türk toplumuna pozitivist bir dünya görüşü sunar. Yazar idealist tip-

leri öğretmen Şahin Efendi’nin destekçileri, ideolojik tipleri de karşıt fikirlerin temsilcisi olarak 

kurguya dahil eder. İdeolojik tipler arasında yer alan din adamı tiplemeleri Türk edebiyatında 

sıkça rastlanılan karikatürize edilmiş, para düşkünü, ahlaki zaafları olan, ırz ve namus hassasi-

yeti olmayan tiplerdir. 

 

Romanın olay örgüsü, zaman, mekan ve üslub özelliklerinin inkılâp kanonunu destekler 

mahiyette kurgulandığını ifade etmek mümkündür. Romanda kullanılan mekan unsurları simge-

ledikleri değerlere göre tasvir edilmiş, oluşturulan tiplerde olduğu gibi mekan tasvirlerinde de 

kanonik tavra girilmiştir.  

 

Romanda en dikkat çekici noktalardan biri de propagandası yapılan  inkılâp hareketleri-

nin bazılarının romanın yayımlanmasından sonra hayata geçirilmesidir. Diyebiliriz ki romanın 

iki fonksiyonu olmuştur. Roman,  mevcut inkılâpların halkın kabulüne sunulması için bir araç 

olarak kullanılmıştır. Bunun yanında birkaç sene sonra hayata geçirilmesi hedeflenen bazı inkı-

lap hareketlerine de bir yol açmıştır. Bunun en bariz örneğini "kadın hakları" adı altında ifade 

edebileceğimiz  bir  dizi  inkılâp  hareketi  oluşturur.  Eserde,  Atatürk'ün  ortaya  koyduğu  ilke  ve 

gerçekleştirdiği  inkılâplara  sadık  nesiller  yetiştirmenin  ortaya  çıkması  muhtemel  "yobaz"larla 

savaşta tek yol olduğu vurgulanır. Buna bağlı olarak, yetiştirilecek  Kemalist neslin, Cumhuriyet 

Türkiyesini özlenen çağdaş bir yaşama kavuşturacağı belirtilmektedir.  

        Netice  olarak  Cumhuriyet’in  ilk  yıllarında  yayınlanan  Yeşil  Gece’nin  devrin  güçlü  edebi 

kanonuna bağlı gelişen angaje edebiyat içerisinde yer alan bir eser olduğunu ifade etmek müm-

kündür. 

KAYNAKLAR 

Alangu, Tahir( 1959), Cumhuritetten Sonra Hikâye Ve Roman, İstanbul Matbaası, İstanbul. 

Alpargu, M.; Demir, M.;Şahin, E.;Selvi, H.,(2009),  Atatürk İlkeleri ve İmkılâp Tarihi, Değişim 

Yayınları, İstanbul. 

Atatürk, Mustafa Kemal. TBMM Zabıt Ceridesi, cild 20,  İçtima 1, 1.11.1937, sayfa 3. Büyük 

Millet Meclisi Kütüphanesi. 

Atay, Falih Rıfkı,(1968),  Çankaya, İstanbul Matbabası, İstanbul. 

Baki,

 

Elif, (2010), Ulusun İnşası ve Resmi Edebiyat Kanonu, Libra Yayınları, İstanbul. 

Çeri, Bahriye, ( 1996),  Türk Romanında Kadın, Simurg Yayınları, İstanbul. 

Çetişli, İsmail,(2012), Batı Edebiyatında Edebî Akımlar, Akçağ Yayınları, Ankara. 

Çıkla

,

  Selçuk,(2007),  " Türk  Edebiyatında Kanon  ve  İnkılâp  Kanunu",  Muhafazakâr  Düşünce, 

Y. 4/ S. 13-14/ Yaz- Güz, s. 47-68. 

Emil, Birol,(1984),  Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Şahıslar Dünyası, İstanbul Üniversi-

tesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.

 

Emil,Birol, (1997), Türk Kültür ve Edebiyatından 1- Meseleler, Akçağ Yayınları, Ankara. 

Gülendam, Ramazan, ( 2011),  Unutulmuş Bir Romancı Burhan Cahit Morkaya, Kesit Yayınla-

rı,İstanbul. 

---