|
6-rasm. Olimpiya bayrog ‘i.
Olimpiva shiori (lotincha) "Citius, Aiiius, Fortius” - ‘Tezroq. Kuchliroq, Balandroq'’ so'zlarini ifodalaydi (Olimpiya xaniyasi. 10-modda). 1896-yilda Kuberten tomonidan shior kiritilgan.
Oliinpiya shiori olimpiya harakatining barcha ishtirokchilariga qaratilgan bo'lib. insonlarni barkamolikka intilish va Olimpiya o'yinlari ruhini saqlashga chaqiradi. Olimpiya o'yinlarining norasmiy
C
shiori hani mayjud - “Olimpiya o‘yin!arida asosiysi g'alaba emas, ishtirok etish!” Bu so'zlar IV Olimpiya o'yinlarida ingliz ruhoniysi nulqida aytilgan.
Olimpiya madhivasi - Xf>Qning 1958-yil Tokioda o'tkazilgan 55-sessiyastda tasdiqlangan va uning nota (partitura)lari XOQning shtah-kvartirasida saqlanadi. (Olimpiya xartiyasi, 12-modda). Olimpiya madhiyasi musiqiy asar bo'lib, Sphos Samaras tomonidan yozilgan.
Olimpiya mash'ali - XOQ rahbarligida Olimpiya shahridu quyosh nurlaridan yoqiladi. Olimpiya takeli XOQ tomonidan tasdiqlangan olimpiya olovini yoqish uchun moijallangan uskuna. (Olimpiya xartiyasi, 13-modda). Olimpiya mash ali hirinchi marla 1928-yilda IX yozgi Ohmpiya o‘yinlarida Gollandiyaning Amsterdam shahrida yoqilgan. Olimpiya mash'ali estafeta orqali Olimpiva o'yinlari o'tkazilgan shaharga olib kelinadi. Birinchi olimpiya estafctasi 1936-yilda XI yozgi Olimpiya o‘yiniarida Germaniyaning Berlin shahrida o'tkazilgan.
Olimpiya medallari. Olimpiya medallari 1894-yilda J Olimpiya Kongressida ta'sis etilgan Olimpiya Xartiyasiga binoan oltin, kumush va bron/a medallari eng yuqori natijani ko‘rsatgan uch nafar sportchilarga, ya'ni 1, 2, 3 - o‘rinlarga beriladi; 4, 5, 6- o'rinlarga olimpiya diplomlari beriladi. Oltin medalning asosi kurnusliditn ho'lib. ustiga 6 gr oltin suvi yuritilgan bo‘ladt. Daslahki olimpiya medallarining diametri 60 mm, qalinligi 3 mm bo‘lgan. (7-rasm)
7-rasm. Olitnpiya medallari.
246
Hundan tashqari J Olitnpiya o'yinlaridan boshlah Olimpiya kuboglari bcriladi. Ular ayrim shaxlar yoki davlat arboblari tomonidan ta'sis etiladi. 1 Olimpiya o'yinlarida akademik Mishel Breal o'z Olimpiya kubogi mukofotini marafon musobaqalari g'olibiga bergan.
1975-yildan boshlab XOQ tomonidan xalqaro olimpiya harakatini rivojlantirishga ulkan hissa qo'shgan shaxslarga Olimpiya ordenlari beriladi. Olimpiya ordeni uch toifada - oltin, kumush, bronza t>o‘ladi.
O'/bekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I. A Karimov 1996-yilda “Olimpiya oltin ordenif bilan taqdirlangan. 1998-yilda O'zbekiston MOQning sobiq preridenti S.S. Ro'ziyev Olimpiya kumush ordeni bilan taqdirlangan.
Olimpiya qasamyodi. Sportchilaming Olimpiya qasamyodi 1920-yilda Antveqxmda bo'lib o'tgan VII yozgi Olimpiya o'yinlarida kiritilgan. Olimpiya qasamyodining matnini Pyer de Kuberten yozgan.
Olimpiya qasamyodi liamma sportchilar nomidan Olimpiya o'yinlarini o'tkazadigan mamlakatning eng yaxshi sportchisi tomonidan ingliz voki fransuz tilida beriladi. Hakamlaming Olimpiya qasamyodi 1968-yilda Meksikaning Mexiko shahrida XIX yozgi Olimpiya o yinlarida kiritilgan. Olimpiya o'yinlarini o'tkazadigan mamlakatning eng yaxshi hakami tomonidan bcriladi.
Olimpiya talismani 1968-yilda XIX vozgi Olimpiya o'yinlarida ilk bor kiritilgan. 1972-yilda XX yozgi Olimpiya o'yinlarida olimpiya talismani rasmiy tarzda tasdiqlangan. Har bir Olimpiada talismani o‘yinlarga mezbonlik qilayotgan davlat tomonidan tanlanadi. Olim- piya o'\mlari talismani hayvonJar va boshqa narsalardan tanlab olinadi.
8-rasm Pekin-2008 Otimpiya o ‘ymlarming talismani.
247
Masalan. Xitoyning Pekin shahrkla 2008-yilda bo'lib o'tgan Olimpiya o'vinlarining talismani "Omad bolalari deb nomlangan beshta o‘ .inchoqlar bo'igan: baliq. panda, olov. sayg'oq (kiyik) va qaldirg'och (8-rasm).
Olimpiya o'yinlarining an'anaviy marosimlari. Olimpiya o‘yinlarining an'anaviy ochilish rnarosimiari olimpiya bayrog'i ko'tarikuh va olimpiya madhiyasi vangraydi. olimpiya qasamvodi beriladi Olimpiya o'vinlarini (Khiq deb e'lon qilinishi mezbon daviatning Prezidenti tomonidan so‘zlagan nutqining yakunida aytiladi. Olimpiya o‘yinlari ishtirokchilarining tantanali chiqishini Gretsiya sp-'rt delegatsiyasi boshlab beradi, keyingi jamoalar altavit bo‘yicha chiqishadi. Olimpiya oVmlarini yopilish marosimida olimpiya bayrog'i tushiriladi, XOt> Prezidenti tomonidan Olimpiya o'yinlarini yopiq deb e'lon qilinadi. Olimpiya o yinlarining yakuniy paradida butun dunyo sportchiJari birlashib, vagona jamoa bo lib chiqadilar.
Olimpiya madaniyati - bu Olimpiya xartiyasi g oyalari, olimpizm falsafasiga mos bo‘lgan. inson tomonidan to‘plangan bilimlar. me’yorlar, qadrivatlar, xatti-harakat namunalarining yig‘indisidir. Uning asosida inson turmush tarzi va shaxsning yashash usuli shakllanadi. Ushbu bilimlar ta'lim va tarbiya orqali bcriladi. Bunda pedagogik jarayonning insonparvarlik mohiyatiga katta e'tibor qaratish lozim.
Pedagogik jarayon mazmuni quv idagilami o'z ichiga oladi:
Olimpiya o'yinlari, olimpiya harakati tarixi. olimpizmning gumanistik g'ovalari va qadriyatlari to'g'risidagi biltmlami shakllantirish jarayoni;
sportga bo'lgan qi/iqish, sport mashg'ulotlariga bo'lgan talab, sportdagi natijaga, musobaqalarda g'alabaga erishishga bo'lgan intilishni shakllantirish jarayoni;
aholini, ayniqsa bolalar va yoshlarm turli vo'nalishdagi jismoniy tarbtya, sporl faoliyatiga jalb qilish.
Olimpiya mudaniyatini shakllanfirish nsullari. Yoshlarni sport faoliyatiga nafaqat jalb qilish. balki ulanii sportning insonparvar g'oyalarini. qadriyatlarini egallashga yo‘naltirish lozim. Uar bir sportchi, birinchi navbatda. o'zida o'z Vatani sharafini himoya qiladigan, halol kurashadigan, qo'pollik, ochko*zlik. kuch ishlatish. yovuzlik, ya'ni shaxsrti. jamiyatni yemiruvchi hodisalarga qarshilik
2t8
Do'stlaringiz bilan baham: |
