Kvant nazariyasi uchun 3 daqiqadan

Majburiy nurlanish 
– lazer nurlanishlarining asosida yotuvchi hodisa. Bunda, 
yorug‘lik bilan nurlatishda, yoki, elektr toki ta’sirida atomlar qo‘zg‘atilgan holatga o‘tadi. 
Shunda, atom foton bilan to‘qnashganida, aynan shu chastotadagi boshqa bir fotonni 
nurlatadi (o‘zidan shunday foton chiqaradi). Majburiy nurlanish spontan nurlanishdan farq 
qiladi. Spontan nurlanish foton ta’sirisiz ham, o‘z-o‘zidan yuzaga keladi.
Metamaterial
– G‘ayrioddiy elektromagnit xossalarga ega bo‘lgan maxsus yaratilgan 
material. Metamateriallarda nur sindirish ko‘rsatkichi manfiy bo‘ladi va shu sababli, 
ulardan favqulodda kuchli linzalar tayyorlash mumkin. Shuningdek, bunday materiallar 

---

o‘ziga yo‘naltirilgan yorug‘likni o‘zgacha singdirgani bois, ulardan niqoblanish 
maqsadida ham foydalanish mumkin.
Mur qonuni
– 1965-yilda Gordon Mur tomonidan amalga oshirilgan kuzatishlar xulosasi 
bo‘lib, unga ko‘ra, elektron qurilmalarning hisob-kitoblarni tezkor bajarish quvvati har 
yiliga barobardan oshib bormoqda. So‘nggi tuzatishlarga ko‘ra, ushbu ko‘rsatkich «har 18 
oy, yoki, har ikki yilda ikki barobar» - talqinida qabul qilingan. Bu elektronikaning 
zamonaviy rivojlanish tendensiyalariga haqiqatan ham mos keladi. Lekin, ushbu 
ko‘rsatkich yildan-yilga pasaymoqda. 
Nanozarra
– Materialning 1 nm dan 100 nm gacha bo‘lgan o‘lchamdagi kichik bo‘lagi. 
Bunday o‘lchamlardagi obyektning fizik xossalari aynan shu materialdan tayyorlangan 
nisbatan yirikroq obyektlarning fizik xossalaridan keskin farq qiladi.
O‘tkazgich hududi
– Materialni tashkil qiluvchi atomlarning elektronlarining shunday 
energiya diapazoniki, ushbu diapazondagi energiyaga ega bo‘lgan elektron mazkur 
material bo‘ylab erkin harakatlana oladi.
O‘ta o‘tkazuvchanlik 
– Ayrim materiallarga tegishli fizik xossa bo‘lib, unga ko‘ra, o‘ta 
past haroratlarda material elektr tokini hech qanday qarshiliksiz o‘tkaza boshlaydi va 
elektromagnit maydonini istisno qila boshlaydi.