Kvant nazariyasi uchun 3 daqiqadan

 
3 soniyalik fakt
 
 
De Broyl, zarracha 
o‘zini xuddi to‘lqindek 
va to‘lqin esa o‘zini 
zarrachadek tutsa kerak 
degan taxminni tekshirib 
ko‘rib, kvant nazariyasi 
tarafdorlarini ikkilantirib 
turgan paradoksni 
yechib berdi. 
Aloqador mavzular: 

 
Kvantlar haqidagi 
Plank gipotezasi
 (17-
sahifa); 

 
Eynshteyn fotoelektr 
effektini tushuntirib 
beradi
  
(19-sahifa). 

Bor atomi
 
(23-sahifa). 

De Broyl to‘lqinlari
 
(29-sahifa).
Mulohaza uchun 3 
daqiqa: 
 
Tez orada tajribalar 
shuni ko‘rsatib berdiki, 
yorug‘lik yoki zarracha 
shaklidagi xossasini 
o‘lchash mumkin, yoki, 
uning to‘lqin shaklidagi 
xossasini o‘lchash 
mumkin ekan xolos. Bu 
ikkala xossalarni bir 
vaqtda o‘lchashning esa 
sira iloji yo‘q. Ushbu 
fakt asosida, Bor 
o‘zining o‘zaro to‘ldirish 
tamoyilini shakllantirdi. 
Ya’ni, unga ko‘ra, 
yorug‘likning energiyasi 
o‘lchanayotganda u 
o‘zini xuddi zarracha 
singari tutadi (masalan, 
fotoelektr effektida); 
Difraksiya tajribalarida 
esa u o‘zini xuddi to‘lqin 
singari tutadi. 
Geyzenbergning 
noaniqliklar tamoyilini 
ham o‘z ichiga oladigan 
o‘zaro to‘ldirish tamoyili 
asosida kvant 
mexanikasining 
Kopengagen sharhi 
shakllangan.
Biografiyalar uchun
3 soniyadan: 
Ervin 
Shryodinger
(1887-1961)
Avstriya fizigi. Kvant 
mexanikasi asoschisi.
Lui de Broyl 
(1892-1987)
Fransuz fizigi, 
zarrachalarning to‘lqin 
tabiati haqidagi 
gipoteza muallifi.