Kurs jumısı Orınlaǵ

Multivibrator (multi... hám lot. vibro — tebrataman) — eki kúsheytgish (lampa ) li elektr terbelisler generatorı. Eki kúsheytgish óz-ara oń teris baylanıs menen baylanısqan. M. dıń elektron lampalar, tranzistor, tiristor hám integral sxemapardan jasalǵan bir neshe variantları bar. M. de terbelis bır jola bir jaǵdaydan (lampa L1 — ashıq, lampa L2 — berk) ekinshi teris jaǵdayǵa (lampa L, — berk, lampa L2 — ashıq ) ótedi (1 rasm). M. de Gs den mıńlarsha kGs chastotalı tolqınlar payda etiw múmkin. Tranzistorlı M. keń qollanıladı. Eger bir tipdagi (r—p—r yamasa p—r—p) tranzistorlardan paydalanılsa, kúsheytgishler galmagal oyanadı (G, waqıtta bir kúsheytgish, T2 waqıtta ekinshi kúsheytgish uyg'ongan jaǵdayda boladı, 2 rasm). Bunday M. eki fazalı M. de-yiladi. Kóp fazalı (p fazalı ) M. lar da bar. M. televidenie, radiolokatsiya hám basqalarda baylanıs impulyelari alıw, chastotanı kóbeytiw hám bolıw hám de elektr shınjırlardı kontaktsiz almaslap jalǵawda qollanıladı.

Trigger
Trigger - bir razryadlı ekilik informaciya (ፆ 0ፅyokiፅ1ፅ) ni saqlaytuǵın yad elementi. Logikalıqelementlardan ayrıqsha túrde trigger ishki jaǵdayǵa - yadqa iye. Triggerlar eki shıǵıwǵa : 1) Q- tuwrı shıǵıw. 2) Q -biykarlı shıǵıwǵa iye.
Triggerlarning «1» jaǵdayına tuwrı shıǵıw daǵı (Q) signaldıń joqarı jaǵdayı «1», biykarlı shıǵıwı daǵı (Q ) signaldıń tómen jaǵdayı «0» tuwrı keledi. Trigger apparatınıń kiriwleri

informasion hám járdemshi (basqarıwshı ) kiriwlerge bólinedi. Informatsion kiriwlerindegi signallar trigger jaǵdayın basqaradi, járdemshi kiriwler degi signallar bolsa tirggerni talap etilgen jaǵdayǵa aldınan ornatıw ushın, hám de olardı sinxrosignal menen támiyinlew ushın hizmat etedi. Trigger

kiriwleriniń sanı onıń strukturasına hám basqarılatuǵın wazıypalarına baylanıslı. Triggerning informasion kiriwleri S, R, J, K, D, T simvollari arqalı belgileniwi qabıl etilgen, basqarıwshı kiriwler bolsa C, V simvollar menen belgilenedi.

Triggerning sxematik belgisi Bul erda S, R- informasion kiriwlerdi, Q hám Q - shıǵıwlardı belgileydi.

Triggerlarni informatsiyani qabıllaw usılı, qurılıs Principi, hám de funksional múmkinshilikleri boyınsha sinflash múmkin. Informatsiyani qabıllawı boyınsha : asinxron hám sinxron triggerlar bar. Asinxron triggerlar informatsion kiriwlerinde signallardıń payda bolıw momentinde óz reaksiyaların kórsetedi. Sinxron triggerlar bolsa sinxron signal kiriwi S dagi basqarıwshı impuls signalı ámeldegi bolǵandaǵana informatsion kiriwler degi signallarǵa óz reaksiyaların ańlatadılar. Sinxron triggerlar óz gezeginde S kirisiw arqalı basqarılatuǵın statikalıq hám dinamikalıq túrlerge bólinedi. Statikalıq basqarıwlı triggerlar informatsion kiriwler degi signallardı S kiriwine «1» yamasa «0» signalları berilgendagina qabıl ete aladı. Dinamikalıq basqarıwlı triggerlar bolsa informatsion kiriwler degi signallardı S kirisiw degi signal «0» den «1» ga ózgergende yamasa «1» den «0» ga ózgergende qabıl ete aladı. Statikalıq triggerlar bir basqıshlı hám eki basqıshlı túrlerge bólinedi. Bir basqıshlı triggerlar informasiyani saqlawdıń bir basqıshı, eki basqıshlı triggerlar bolsa informasiyani saqlawdıń eki basqıshı bar ekenligi menen xarakterlenedi. Daslep informatsiya birinshi basqıshqa jazıladı, keyin ekinshi basqıshqa kóshirip ótkeriledi hám juparmatsiya trigger shıǵıwında payda boladı. Funksional múmkinshiliklerge kóre triggerlar tómendegi túrlerge bólinedi:
- «0» hám «1» xolatlarga ayrıqsha -ayrıqsha ornatılatuǵın triggerlar (RS-trigger);

- kirisiw boyınsha informasiyani qabıl etiwshi triggerlar (D-trigger yamasa keshiktirish triggeri);

- sanaqlı kiriwge iye triggerlar (T-trigger);

- J hám K informasion kirisiwli universal triggerlar (JK-trigger).

Diskret elementler tiykarında qurılǵan simmetrik triggerning elektr sxemasi