Kurs ishining maqsadi: Analitk geometriya fani davomida Ellips va uning kanonik tenglamasidan olgan bilim ko‘nikmalarni mustaxkamlash. Ellips xossalarini chuqurroq o‘rganish. Kurs ishining ob’ekti


BINAR ALGEBRIK AMALLARNING XOSSALARI



Download 219,1 Kb.
bet4/12
Sana14.06.2022
Hajmi219,1 Kb.
#669010
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
ALGEBRAIK AMAL VA ALGEBRALAR

2. BINAR ALGEBRIK AMALLARNING XOSSALARI
Biror sonlar to‘plamida aniqlangan qo‘shish, ko‘paytirish, darajaga ko‘tarish, ayirish va bo‘lish amallari binar algebraik (ba’zan qismiy algebraik) amallar edi.
Maktab algebra kursidan ma’lumki, qo‘shish va ko‘paytirish amallari kommutativ, assotsiativ va ko‘pay-tirish amali qo‘shish amaliga nisbatan distributiv-dir.
Lekin matematikada uchraydigan barcha binar al­gebraik amallar har doim ham kommutativ yoki assotsiativ bo‘lavermaydi. Faraz qilaylik, A to‘plamda ikkita har xil va kabi binar algebraik amallar berilgan bo‘lsin.
1-ta’rif. Agar A to‘plamning ixtiyoriy a va b elementlari uchun tenglik bajarilsa, u holda binar algebraik amal A to‘plamda kommutativ deyiladi.
Masalan:
1) Sonlar to‘plamida aniqlangan qo‘shish va ko‘paytirish amallari kommutativ bo‘ladi;
2) sonlar to‘pla-mida aniqlangan darajaga ko‘tarish amali kommutativ emas, chunki ab ¥= a.
2-ta’rif. A to‘plamning istalgan uchta a, a‘ va с ele­menta uchun tenglik o‘rinli bo‘lsa, u xolda algebraik amal A to‘plamda assotsiativ deyila­di.
Masalan:
1) Ixtiyoriy sonlar to‘plamida aniqlangan qo‘shish va ko‘paytirish amallari assotsiatiqsir;
2) haqiqiy sonlar to‘plamida aniqlangan darajaga ko‘tarish amali assotsiativ emas, chunki
3-ta’rif. A to‘plamnipg istalgan uchta a, a‘ va c elementa uchun tenglik bajarilsa, u holda amal amalga nisbatan distributiv deyiladi.
Masalan:
1) Sonlar to‘plamida aniqlangan ko‘paytirish amali qo‘shishga nisbatan distributiv, chunki " tenglik o‘rinli.
Lekin bo‘lgani uchun qo‘shish amali ko‘paytirish amaliga nisbatan distributiv emas; 2) to‘plamda aniqlangan birlashma amali kesishmaga nisbatan va aksincha, kesishma amali birlashma amaliga nisbatan dis­tributiv bo‘ladi (isbotlang).
4-ta ‘rif. Bo‘sh bo‘lmagan A to‘plamda aniqlangan binar algebraik amal va shu to‘plamning istalgan x va y elementlari uchun tenglikdan
kelib chiqsa, u holda A to‘plam elementlari uchun amalga nisbatan chapdan (o‘ngdan) qisqartirish qonuni urin-li deyiladi.
Agar A to‘plamning elementlari uchun bir vaqtning o‘zida chap va o‘ngdan qisqartirish qonuni o‘rinli bo‘lsa, A to‘plamda qisqartirish qonuni o‘rinli deb yuritiladi.
Masalan:
1) 0 va I dan farqli a son uchun tenglikdan xrsil bo‘ladi, ya’ni darajaga ko‘tarish amali uchun chapdan qiskartirish qonuni o‘rinli;
2) tenglikda, a toq son bo‘lsa, kelib chiqadi, lekin a juft son bo‘lganda kelib chikmaydi.
Shuning uchun tenglikda a juft son bo‘lgan hrl uchun o‘ngdan qiskartirish qonuni o‘rinli emas;
3) istalgan sonlar to‘plamida ko‘paytirish amaliga nis-batan har qanday uchun chapdan va o‘ngdan qiskartirish krnuni o‘rinli, ya’ni dan hosil bo‘ladi.

Download 219,1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish