Kurs ishini bajarishdan maqsad "Elektronika va asbobsozlik" (elektronika sanoatida) ta’lim yo’nalishi talabalarida Integral sxemalarni yig’ish va mazmuni mohiyati bo’yicha tayanch tushunchalarni shakllantirishdan iborat

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
QARSHI MUHANDISLIK-IQTISODIYOT INSTITUTI
“ELEKTRONIKA va AVTOMATIKA” fakulteti
5310800 – Elektronika va asbobsozlik (elektronika sanoatida) ta‘lim yo’nalishi talabalariga uchun
ELEKTRONIKADA KOMPYUTER MODELLASHTIRISH fanidan

KURS ISHI

Qarshi-2022

Kirish
Kurs ishini bajarishdan maqsad “Elektronika va asbobsozlik” (elektronika sanoatida) ta’lim yo’nalishi talabalarida Integral sxemalarni yig’ish va mazmuni mohiyati bo’yicha tayanch tushunchalarni shakllantirishdan iborat. Yarimo'tkazgich Integral mikrosxemaning topologiyasi analog mikrosxemalar dizaynida ishlatilishi mumkin bo'lgan to'liq Integral mikrosxema elementi.
IMSlarda yarim o‘tkazgichlarning o‘tkazuvchanlik xususiyatini elektr maydoni orqali boshqariladi. Monolit IMSlarning ixtiro qilinishi esa, avvallari alohida-alohida tayyorlangan va sxemalarda ham alohida joylashtirilgan elementlar - tranzistorlar, qarshilik, kondensator va ho kazolarni, yarimo‘tkazgich materialdan tayyorlangan bitta kristall mikrochipga favqulodda juda kichik ixcham o‘lchamlarda joylashtirish imkonini berdi.

Kurs ishiga yasalgan qurulma vasifasi va unga ketgan elementlarni o’rganish

Bu sexemaning ishlash prinsipi shundaki fotorezistorga bog’liq bo’lib yorug’lik nuriga yarim o’tkazgich elementdan tayyorlangan fotorezistorning qarshili osishi hisobida sxemadagi BC547 tranzistorning baza qismiga musbat zaryad bormagan hisobiga sxemadagi led o’chadi, yoki qorong’u tushganganda yarim o’tkazgich element fotorezistorning qarshiligi kamayadi va zanjirda elektr toki hosil bo’lib BC547 tiranzistorning bazasiga musbat zaryadi hosil bo’ladi va o’rtadagi led yonadi.
Fotorezistor (foto va rezistor) — elektr qarshiligi yoritilganligiga bogʻliq boʻlgan yarimoʻtkazgichli rezistor; optoelektronika asbobi. F.ning asosiy qismi dielektrik asosga surilgan yorugʻlik sezgir yarimoʻtkazgich qatlami (qoʻrgʻoshin yoki kadmiy sulfidlari, kadmiy selenidi va boshqalar) yoki yarimoʻtkazgich plastinkasi. Qatlam (plastinka)ga tok oʻtkazuvchi kontakt (elektrod) lar joylashtiriladi. Namlik va boshqa taʼsirlardan sakdash uchun F. maxsus qoplamaga olinadi yoki germetiklanadi. F.larning solishtirma integral sezgirligi ancha katta, biroq ular nisbatan inersion, yorugʻlik koʻrsatkichlari chizikli boʻlmaydi. F.lar infraqizil, koʻrinuvchi, ultrabinafsha, rentgen va gamma nurlanishlarning intensivligini oʻlchashda, fototelegraf alokada, tovush eshittirish qurilmalari, kuzatuvchi tizimlar, yorugʻlik relelari va boshqalarda qoʻllanadi.