Kurs ishi topshirdi: Yormatov Sh Qabul qiladi: Bo’ranova Lola Termiz – 2022 Mavzu

Y=C+I+G+Xn
C=a+b(1-t) x Y
Xn=g+m’Y

Agarda (2) va (3) tenglamalarni asosiy makroiqtisodiy ayniyatga qo`yib, yechsak kuyidagi echimga ega bo`lamiz:

Y= (a+I+G+g)
1(1-b(1-t)+m’

Bu erda: 1 / 1(1-b(1-t)+m’ ochiq iqtisodiyotda davlat xarajatlar mul’tiplikatori.

Muvozanatli daromadlar darajasiga soliqlarni kamaytinish xam mul’tiplikativ ta`sir ko`rsatadi. Soliqlar miqdorini ΔT ga kamaytirsak, tasarrufdagi daromad darajasi ΔT ga oshadi. Iste`mol xarajatlari mos tarzda ΔTx b (bu erda b-iste`molga chegaraviy moyillik) miqdorga oshadi va u rejalashtirilgan xarajatlar egri chizigini yuqoriga siljitadi, milliy ishlab chiqarish xajmini esa ΔU ga oshiradi.
Soliq mul’tiplikatsiya samarasi davlat xarajatlari singari soliqlarning bir marta o`zgarishi oqibatida iste`molning bir necha bor o`zgarishiga bog’liq.
T↓(ΔT) Yd↑ (ΔYd= -ΔT) C↑ (ΔC=b(-ΔT)) E↑ (ΔE=b(-ΔT))  Y↑ (ΔY=b(-ΔT) C↑ (ΔC=b(b(-ΔT)) E↑ (ΔE=b<sup>2</sup>(-ΔT)) Y↑ (ΔY=b<sup>2</sup>(-ΔT)) 
C↑ (ΔC=b(b<sup>2</sup>(-ΔT))) va x.k.
Demak, soliq mul’tiplikatorini kuyidagicha tasvirlash mumkin:
ΔY - b= ΔT(1- b)
Agar davlat byujetiga barcha solik tushumlari joriy daromad–Y dinamikasiga boglik deb xisoblasak solik funktsiyasi T = tY – ko`rinishni oladi. Bu xolatda iste`mol funktsiyasi kuyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:
S=a+b(Y-tY)= a+b(1-t) Y,
Soliq mul’tiplikatori esa kuyidagi ko`rinishni oladi:
-b
m_t = -----------
1-b(1-t)
Bu erda: m_t – yopiq iqtisodiyot uchun solik mul’tiplikatori.
To`liq soliq funktsiyasi T=Ta+tY ko`rinishga ega.
T_a – avtonom soliqlar (masalan, mulkka, yerga soliqlar).
To`liq soliq funktsiyasini e`tiborga olsak, iste`mol funktsiyasi kuyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:
S=a+b[Y-(T<sub>a</sub>+tY)]
Iste`mol funktsiyasining Ushbu shaklini xamda sof eksport funktsiyasini xisobga olib ochik iktisodiyot uchun solik mul’tiplikatorini xisoblasak u