lk=FU va la=Fv (12)
Bu tengliklarni (11) tenglamaga qo'ysak
λ∞=F(u+v) bo'ladi,
ya'ni eritmaning cheksiz suyultirilgandagi ekvivalent elektr o'tkazuvchanligi Faradey sonining ionlar absolyut harakatlanish tezliklari yig‛indisiga ko'paytirilganiga teng. Eritmaning elektr o'tkazuvchanligi erituvchining tabiatiga, jumladan uning qovushqoqligiga bog‛liqligi aniqlangan:
λ∞η=const (13)
bunda η — toza erituvchining qovushqoqligi; const — temperatura funktsiyasidir, ya'ni bu qiymat berilgan erituvchi uchun temperaturaga qarab o'zgaradi. Bu ifoda Valden qoidasi deyiladi.
3.4. KUCHSIZ ELEKTROLITLAR ERITMALARINING DISSOTSILANISH DARAJASINI VA KUCHLI ELEKTROLITLAR ERITMALARINING ELEKTR O‛TKAZUVCHANLIK KOEFFITSIYENTINI ELEKTR O‛TKAZUVCHANLIK
USULI BILAN ANIQLASH- Arrenius nazariyasiga ko'ra, elektrolitlar eritmalarda ionlarga dissotsilanadi va dissotsilanish darajasi ionlarga ajralgan molekulalar sonining dastlabki eritilgan molekulalar soniga nisbati bilan aniqlanadi. Eritma suyultirilgan sari elektrolitning dissotsilanish darajasi ortib boradi. Bunda ionlar ko'payadi va demak, eritmaning elektr o'tkazuvchanligi ham ortib borishi kerak. Oldingi paragrafda. aytib o'tilganidek, konisentrlangan eritinalarning solishtirma elektr o'tkazuvchanligi eritma suyultirilganda dastlab ortadi, chunki kontsentratsiyaning kamayishiga qaraganda dissotsilanish natijasida hajm birligidagi ionlar soni tezroq ko'payib boradi. Eritma yanada suyultirilganida esa hajm birligidagi moddaning umumiy miqdori va demak, 1 ml dagi ionlar soni kamaya hoshlaydi, natijada elektr o'tkazuvchanlik ham kamayadi. Suyultirilganda ionlar sonining ko'payish chegarasi moddaning ionlarga to‛liq dissotsilanishidir, shundan keyin ekvivalent elektr o'tkazuvchanlik ortmaydi. Boshqacha
aytganda, cheksiz suyultirilgan eritmadagi ekvivalent elektr o'tkazuvchanlik moddaning ionlarga to'liq dissotsilangan holatiga muvofik keladi. Istalgan boshqa suyultirishdagi elektr o'tkazuvchanlik χv esa moddaning ionlarga qisman dissotsilangan holatiga to'g‛ri keladi. Bu ikki xil elektr o'tkazuvchanlikning nisbati λ/λ∞ maksimum mumkin bo'lgan ionlardan qanchasi ayni suyultirishda hosil bo‛lganligini, ya'niy elektrolitning dissotsilanish darajasini
ko'rsatadi λv/λ∞=α
λv ning qiymati tajribada o‛lchab, λ∞ uchun esa jadvallar yordamida topiladi va yuqoridagi formuladan elektrolitning dissotsilanish darajasi hisoblah chiqariladi. Kuchli elektrolitlar uchun λ/λ∞ nisbat elektr o'tkazuvchanlik koeffitsiyenti deyiladi va f bilan belgilanadi. Bu koeffitsiyent ekvivalent elektr o'tkazuvchanlikning qiymati λ elektrolitning berilgan kontsentratsiyas! uchun muvofiq keladigan nazariy qiymatidan necha marta kam ekanligini ko'rsatadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |