KH2O = [H*][OH‾]
Suvning dissotsilanish. konstan-tasini aniqlash uchun kimyoViy toza suv olish kerak. Odatdagi distillangan suvni absolyut toza deb boMmaydi, chiinki uning tarkibida liar xil qo'shimchalar va ayniqsa, erigan karbonat angidrid ko'p bo'ladi. Karbonat angidrid suv bilan reaksiyaga kirishib, karbonat kislota hosil qiladi. Shu sababli odatdagi distillangan suv neytral emas, balki kislotali muhitga ega bo'ladi. Absolyut toza suvning dissotsillanish konstantasi dastlab Kolraush va Geydveyler (1894 y) elektr o'tkazuvchanlik metodi bilan aniqlaganlar. Ular suvni maxsus asboblarda tozalab, bir necha bor haydash yo'li bilan havosiz joyda absolyut toza suv hosil qilganlar va shu joyda elektr o'tkazuvehanligini o‛lchaganlar.
Kolraush va Geydveylar ma'lumotiga ko'ra suvning ionlar kontsentratsiyasi ko'paytmasi (dissotsillanish konstantasi) 22°C da 10"14 ga teng:
[ ][OH‾]=K(H2O)=
Suvning ionlar ko'paytmasi qiymatini bilgan holda suvdagi vodorod va gidroksil ionlarining kontsentratsiyasini oson hisoblab topish mumkin. Absolyut toza suvda H+ va OH- ionlari miqdori o‛zaro teng bo'ladi:
[ ][ ] = [ ] = K(H2O) =
bundan vodorod ionlarining kontsentratsiyasi:
Suv molekulalarining ionlarga dissotsilanishi endotermikjarayondir:
H2O↔H*+OH¯ — 56.9 kJ/mol
18 g suv ionlarga ajralganda 56.9 kJ issiqlik yutiladi, aksincha 1g H+ ionlari 17g OHionlari bilan birikkanda 56.9 kJ issiqlik chiqadi.
Le-Shatele printsipiga ko'ra, temperatura ko'tarilganda'muvozanat o'ng tomonga siljiydi, ya'ni endotermik reaksiya kuchayib, vodorod va gidroksil ionlarining kontsentratsiyasiortadl. Demak, suvning ionlar ko'paytmasi ham ortadi ushbu jadvalda kursatilgan;
Tabiat havzalaridagi suv tarkibida erigan kislota (karbonat kislota) yoki ishqoriy tuzlar bo‛ladi. Shunga ko'ra, bunday suvlarda vodorod ionlarining yoki gidroksil ionlarining miqdori ko'proq bo'lishi mumkin.
Suvga o'zi bilan bir xil ioni bor elektrolit qo‛shilgan suvning dissotsiatlanishi kamayadi. Masalan, suvga H+ ioni hosil qiladigan xlorid kislota qo'shilganda muhitda H+ ionlari kontsentratsiyasi ko'payib ketadi. Suvning dissotsilanish konstantasi o‛zgarmas' miqdor bo'lgani sababli bunda OH- ionlari miqdori kamayishi kerak. Haqiqatan ham OH- ionlar H+ ionlari bilan assotsilanib yana suv molekulasiga aylanadi, boshqacha bo‛lganda, suvning dissotsiatlanish darajasi kamayadi. Suvga ishqor qo'shilganda esa OH- ionlari ko'payadi va shu bilan bir qatorda H+ ionlari kontsentratsiyasi ham kamayadi. Ionlar kontsentratsiyalarining o'zgarishi bir-biriga proporsional ravishda boradi. Lekin shuni ta'kidlash kerakki, qancha miqdor kislota yoki ishqor qo'shilganidan qat‘i nazar, suvli muhitda doimo vodorod va gidroksil ionlari bo'ladi. Shunday qilib, suvli eritmalarda vodorod hamda gidroksil ionlarining kontsentratsiyasi o'zaro teng yoki ionlardan binning kontsentratsiyasda yuqori bo'lishi mumkin ekan. Vodorod hamda gidroksil ionlarining kontsentratsiyalari o‛zaro teng bo‛lgan muhit neytral vodorod ionlar kontsentratsiyasi gidroksil ionlari kontsentratsiyasidan yuqori bo'Igan muhit kislotali va nihoyat vodorod ionlari kontsentratsiyasi gidroksil ionlari kontsentratsiyasidan kam bo'lgan muhit ishqoriy muhit deyiladi.
4. Eritmalarning elektr o’tkazuvchanligiga doir labaratoriya ishlari.
Ushbu mavzuda Kol-Raush ko`prigi yordamida elektrolit eritmalarning elektr o`tkazuvchanligini kuchli elektrolitlarda, kuchsiz elektrolitlarda, qiyin eruvchan tuzlarning eruvchanlik ko`paytmalarini aniqlashda va ertimalrning dissotsialanish konstantasi va dissotsialanish darajasini aniqlash metodlari keltirilgan
Hisoblash formulalari;
Do'stlaringiz bilan baham: |