Kurs ishi mavzu: xalifa abu jafar al-mansur davrida davlat boshqaruvi qabul qildi: toshkent 2022 reja

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

Toshkent Davlat SHarqshunoslik Universiteti Sharq Sivilizatsiyasi va Tarixi Fakulteti

III KURS SHMT ARAB-INGLIZ GURUH TALABASI Rustamov Sardor Axtam o’g’lining ARAB MAMLAKATLARI TARIXI FANIDAN YOZGAN


KURS ISHI

Mavzu: XALIFA ABU JAFAR AL-MANSUR DAVRIDA DAVLAT BOSHQARUVI

Qabul qildi:

TOSHKENT 2022

REJA:

1. 
   Kirish: Umumiy ma'lumotlar;
   

1. Xalifaning biografiyasi va hokimiyatga kelishi;
II.Asosiy qism:

1. 
   Davlat boshqaruvi;
   
2. 
   Sarkarda Abu Muslim va uning atrofida kechgan voqealar;
   
3. 
   Bag’dod shahrining tashkil etilishi;
   
4. 
   Uning hukmronligida islom ravnaqi;
   
5. 
   Xalifaning tarjima ishlarida ko’rsatgan jonbozligi;
   
6. 
   Tashqi siyosati;
   
7. 
   Vafoti;
   

III. Xulosa;
IV.Foydalanilgan Adabiyotlar Ro’yxati;
Abbosiylar xonadoning ikkinchi xalifasi Saffohning ukasi Abu Ja’far Mansur To’liq ismi Abu Ja'far Abdulloh ibn Muhammad al-Mansur 714-milodiy (136-yil hijriy)da Hijozdan hijrat qilganlaridan keyin Xumeyma, Bilad ash-Shom o’lkasida (hozirgi Iordaniya)da tug’ilgan. 775-yil(158-yil hijriy)da 61 yoshda Makka yaqinida olamdan o’tgan. Al-Ma'lat qabristonida dafn etilgan. Uning otasi Muhammad Payg'ambarimizning eng yosh amakisi Abbos ibn Abdulmuttalibning nevarasi bo'lgan. Uning Onasi Ravd al-Kurtas" ismli marokashlik yozgan yilnomaga ko'ra, Salama ismli berberlardan bo'lgan qul edi. Al-Mansurning birinchi xotini Ummu Muso nomi bilan mashhur Arva bo'lib, uning nasli Himyor podshohlariga borib taqaladi. Uning otasi Mansur al-Himyoriy edi. Uning Yazid ismli ukasi bor edi. Uning Muhammad (bo‘lajak xalifa Al-Mahdiy) va Ja’far ismli ikki o‘g‘li bor edi. U 764 yilda vafot etgan. Yana bir xotini Hammada edi. Uning otasi Al-Mansurning amakilaridan biri bo‘lgan Iso edi. Al-Mansur xalifaligi davrida vafot etgan. Yana bir xotini Fotima edi. Uning otasi Muhammad Talha ibn Ubaydullohning avlodlaridan bo‘lgan. Uning Sulaymon, Iso va Ya’qub ismli uch o‘g‘li bor edi. Uning kanizaklaridan biri kurd ayol edi. U Al-Mansurning o‘g‘li Ja’farning onasi edi. Yana bir kanizak Qali-al Farrashah edi. U yunon bo‘lib, Al-Mansurning o‘g‘li Solih al-Miskinning onasi edi. Yana bir kanizak Umm al-Qosim edi, uning o‘g‘li Al-Qosim o‘n yoshida vafot etdi[. Al-Masnurning yagona qizi Aliya Umaviy ayoldan tug‘ilgan. Ishoq ibn Sulaymon unga uylandi.754–775 yillar davomida Abbosiylar Xalifagini boshqargan Bagʻdod shahriga asos solib, poytaxtni shu yerga koʻchiradi. Ahukmronligining dastlabki davrida savdo-sotiq rivojlanadi. Bagʻdod Sharqning yirik savdo markaziga aylanadi, ilm-fan ravnaq topib, falsafa, matematika, tibbiyot va boshqa fanlarga oid koʻplab asarlar yaratiladi. Andalusiya (Ispaniya) dan tashqari butun musulmon mamlakatlari – Magʻribdan to Movarounnahrgacha Abbosiylar qoʻl ostiga oʻtadi. Bular xalifalikning iqtisodiy negizini, siyosiy va harbiy qudratini mustahkamladi. Hamda U Maʼmuriy-moliya islohotini oʻtkazgan. Savdo va hunarmandchilikni taraqqiy etishiga rahnamo boʻlgan. Xalifalik chegarasini yanada kengaytirish maqsadida poytaxtni Al-Xoshimiyya degan joydan hozirgi Bagʻdod oʻrniga koʻchirib, shu bilan Bagdod shahriga asos solgan (762 yil). Barmakiylar xonadoniga mansub vazirlar koʻmagida davlatni idora qilgan. Al-Mansur odatda sulolani barqarorlashtirish va institutsionalizatsiya qilishdagi roli uchun jahon tarixidagi eng yirik siyosatchilardan biri bo'lgan Abbosiylar xalifaligining haqiqiy asoschisi sifatida qaraladi.Shuningdek, u "dumaloq shaharni"(Madinat al-Salom) asos solganligi bilan ham tanilgan. Bu shahar xalifaning haqiqiy tayanchiga aylanishi kutilayotgan Bag’dod shahri edi.
Al-Mansurning akasi Saffah 740-yillarda xalifa bo'lish da'vosini ilgari sura boshlagan va ayniqsa arab bo'lmagan musulmonlar yashaydigan Xurosonda faol targ’ibot ishlarini olib borgan.Ummaviy Xalifa Hishom Ibn Abdulmalik vafotidan keyin 743-yilda beqaror davr boshlandi. Saffah 747-yilda Abbosiylar inqilobiga boshchilik qildi va uning hokimiyatga daʼvosi butun Iroqda musulmonlar tomonidan qoʻllab-quvvatlandi. U 750-yilda raqiblarini mag‘lub etib, Abbosiylar xalifaligining birinchi xalifasiga aylandi. Abbosiylar tomonidan yoyilgan targʻibot taʼsirida boʻlgan Xurosonlik isyonchilar qoʻshini Umaviylar hokimiyatini agʻdarishidan sal avval, oxirgi Ummaviy xalifasi Marvon II Abbosiylar oilasining boshligʻi, Al Mansurning boshqa akasi Ibrohimni hibsga olgandi. Al-Mansur qolgan oilasi bilan Kufaga qochib ketdi, u yerda Xurosonlik isyonchilarning baʼzi rahbarlari uning akasi Saffahga bayʼat qilishdi. Ibrohim asirlikda vafot etadi va Saffah Abbosiylarning birinchi xalifasiga aylandi. Akasi hukmronligi davrida Al-Mansur Mesopotamiyaga qoʻshinni boshqarib bordi, u yerda oxirgi Umaviy xalifaning oʻlimi haqida xabar berganidan soʻng gubernatordan taqdimnoma oldi. Umaviylarning oxirgi sarkardasi Iroqdagi garnizon shaharchada panoh topgan edi. Unga Al-Mansur va xalifa Saffah tomonidan xavfsizlik va'da qilingan edi, lekin shahar egallangandan so'ng, u bir qancha izdoshlari bilan birga qatl etildi. Taxminan 947-yilda arab tilida yozilgan “Oltin oʻtloqlar ” nomli tarix kitobiga koʻra, Al-Mansurning Umaviylar sulolasini yoqtirmasligi yaxshi hujjatlashtirilgan va u bu haqida shunday degan: "Ummaviylar o'zlariga berilgan hukumatni mustahkam qo'l bilan ushlab, Xudo tomonidan berilgan in'omni himoya qildilar, saqladilar va qo'riqladilar. Ammo keyin ularning hokimiyati o'zlarining nafslarini qondirishdan iborat bo'lgan xotinchalish o'g'illariga o'tdi. Alloh taolo harom qilgan lazzatlar ortidan quvdilar...So‘ngra Alloh ularning kuch-qudratini yo‘qotdi, sharmanda qildi va dunyo mulklaridan mahrum qildi”. Ma’lumot o’rnida: Mansurning birinchi xotini podshoh oilasidan bo’lgan yamanlik ayol edi; ikkinchisi musulmonlarning ilk istilolari qahramonining avlodi edi; uchinchisi eronlik xizmatkor edi. Uning kamida uchta kanizagi ham bor edi: arab, vizantiyalik (“bezovta kapalak” ) laqabli va kurd. Al-Mansur o‘z qo‘shinini qo‘lga kiritishdan ehtiyot chorasi sifatida jangdan yig‘ilgan o‘ljalarni inventarizatsiya qilish uchun bir amaldor yubordi. Al-Mansurning ochkoʻzligidan gʻazablangan sarkarda Jahvar xazinani teng taqsimlashni xohladi. Uning rejalari qoʻshinlari tomonidan ham qoʻllab-quvvatlandi va xalifaga qarshi qoʻzgʻolon koʻtaradi. Bu xalifa saroyida xavotir uyg'otdi va Al-Mansur Muhammad ibn Asharga Xuroson tomon yurishni buyurdi. Jahvar o'z qo'shinlari qiyin ahvolda ekanini bilib, Isfahonga qochdi va tayyorgarlik ko'rish uchun u yerda mustahkamlandi. Muhammad qo‘shini isyonchilarni bosdi va Jahvar Ozarbayjonga qochib ketdi. Jahvar qo‘shinlari mag‘lubiyatga uchradi, lekin u Muhammadning ta’qibidan qochib qutuldi. Bu yurish milodiy 756 yildan 762 yilgacha (hijriy 138 yildan 144 yilgacha) davom etgan. Al-Mansur sobiq vazir ibn Attiya al-Bahiliyni ozod qilgach, o‘z vazifalarini Xuzistonlik Abu Ayyub al-Muriyaniyga topshirdi. Abu Ayyub ilgari Sulaymon ibn Habib ibn al-Muhallabning kotibi bo‘lgan, u o‘tmishda Al-Mansurni qamchilab, bo‘lak-bo‘lak qilishga hukm qilgan edi. Abu Ayyub Al-Mansurni bu jazodan qutqargan edi. Shunga qaramay, Al-Mansur uni vazir etib tayinlaganidan keyin Abu Ayyubni turli jinoyatlarda, jumladan, tovlamachilik va xiyonatda gumon qilgan va bu uning o‘ldirilishiga sabab bo‘lgan. Bo'sh bo'lgan kotiblik vazifasi xalifa Al-Mansur vafotigacha Abon ibn Sadaqaga berildi.
Milodiy 757 yilda Al-Mansur Malatya shahrida mustahkamlanib olgandan so’ng Kapadokiyaga katta qoʻshin yubordi. Oʻsha yili u Buyuk Xuroson mintaqasidan boʻlgan Ravandiyaning bir guruhiga toʻqnash keldi, ular oʻz saroyi atrofida ibodat sifatida tavof qilyaptilar. 758-yilda Xuroson aholisi "Xashimiya" jamoasi "Al-Mansur" ga qarshi jang qilishdi. Iroqning Ummaviylar hokimi ibn Umar al-Fazoriy va Shayban qabilasi yetakchisi Ma’n ibn Za’ida qoʻzgʻolon joyiga butunlay niqoblangan holda paydo boʻldilar va oʻzini olomon bilan Mansur orasiga tashlab, isyonchilarni haydab yubordi. Ma'n o'zini Al-Mansurga "siz qidirayotgan odam" deb ko'rsatadi va buni eshitgan Al-Mansur unga mukofotlar, sharaf liboslari, martaba va ummaviylar sulolasiga xizmat qilgani uchun amnistiya beradi. 762-yilda Hasan ibn Alining ikki avlodi Madina va Basrada qoʻzgʻolon koʻtardilar. Al-Mansur qo‘shinlari qo‘zg‘olonchilarni avval Madinada, keyin esa Basrada mag‘lub etdilar. Bu xalifa Al-Mansurga qarshi oxirgi yirik qoʻzgʻolon boʻlardi. Aytishlaricha, u juda ziqna bo‘lib, akasi kabi qon to‘kadi. Shu sababli u Davaniki taxallusi bilan ham tanilgan. Shia imomlaridan biri, Imom Jaferi Sodiq hukmronligi davrida bir necha bor qamoqqa tashlangan va keyinchalik zaharlanib oʻldirilgan. Uning hukmronligi davrida ko‘plab shialar o‘ldirilgani uchun uni shialar yoqtirmaydi. U o‘ldirganlarning boshidan muzey yasagani iddao qilinadi. Ayrim manbalarga ko‘ra, fiqh asoschilaridan Abu Hanifaning Mansur tomonidan qamoqqa tashlanganligi va qiynoqqa solinganligi ma’lum qilingan. Yana rivoyat qilinadiki, Imom Molik amakivachchasi bo‘lsa ham, uni qamchilagan. Aytishlaricha, u ochko‘z bo‘lib, ko‘p yeganidan vafot etgan. As-Saffah qisqa besh yillik hukmronlikdan keyin vafot etdi va Al-Mansur hijriy 136-yilning Zulhijja oyidan 158-yilning Zulhijjagacha qariyb 22 yil davomida hokimiyatni ushlab, Abbosiylar xalifaligini barpo etish masʼuliyatini oʻz zimmasiga oldi. Hijriy (754 – 775). Al-Mansur 753 (hijriy 136) yili Makkaga yo’lda ketayotganda xalifa deb e’lon qilingan va keyingi yili qasamyod qabul qilgan. Taxtga o'tirishdan oldin Al Mansurning xalifaga bo'lgan da'vosi ko'plab shuhratparast armiya qo'mondonlari tomonidan tortishuvga uchradi. U ularga hokimiyatni olib kelgan Abbosiylar harakatini boshqarishda yordam bergan bir necha shaxsni ehtimoliy potentsial raqiblarni yo'q qilish strategiyasi sifatida. o'ldirishda qatnashgan. Al Mansur Abu Muslim taniqli generalning yordami bilan kuchli raqibi amakisi Abdulloh ibn Ali ustidan milodiy 754 yilda muvaffaqiyatga erishishida yordam bergan.
Abdulloh ibn Alining o'ldirilishi
Abul Abbos Saffah vafot etishidan bir muddat oldin Mansurni merosxo‘r deb e’lon qildi. Holbuki, Mansur akasi vafot etgan paytda Makkada edi. Makkadagilar Mansurga bay’at qilishsa ham, Abdulloh ibn Ali xalqni Shomga to‘plab,o’zini Saffahni II deb e’lon qildi. Marvonga qarshi yurish qilganlarida, sarkardalarga: “Sizlardan kim yurishga chiqsa, uni o‘zimga merosxo‘r qilaman”, dedi. U bu taklifni faqat o‘zi qabul qilgani va yangi xalifa bo‘lishi kerakligini tushuntirdi. U bilan birga bo'lgan ba'zi odamlar ham uni ma'qullashdi. Shunday qilib, Shom ahli unga bay’at qildilar. Abdulloh ibn Ali Damashqda isyon ko‘targach, Mansur Abu Muslimni unga qarshi yubordi. Abdullohning mustahkam mavqega ega ekanligidan xabar topgan Abu Muslim uni u yerdan olib chiqish uchun unga xat yozadi. "Men sizlarga qarshi urushga buyurilmaganman. Xalifa meni Shomga hokim qilib tayinladi. Shuning uchun ketyapman". Jumlalari yozilgan maktubni o‘rgangan suriyalik askarlar: “Abu Muslim Damashqqa borsa, oilalarimizga zarar yetkazadi, bu yerda qolib ketgandan ko‘ra, Damashqqa borib, o‘zimizni himoya qilaylik”, dedi. Ular o'z pozitsiyalarini shunda tark etishdi. Abdulloh buni qabul qilmasa ham, askarlarini ko‘ndira olmadi. Shu tariqa, Abu Muslim Abdulloh yashiringan joyga joylashdi. 5 oylik urushdan so‘ng Abdulloh qo‘shini mag‘lubiyatga uchradi va u bir guruh askar va qullar bilan Basrada yashovchi birodarlarining oldiga qochadi. Abdulloh akalari yordami bilan panoh topganida, akalari yangi xalifaning huzuriga borib, undan kechirim so‘rashini so‘radilar. Mansur ularning iltimosini qabul qilib, Abdullohni kechirish haqidagi farmonga (Ibn Mukaffa buyurgan) imzo chekdi. Ukalari Abdullohni olib kelishdi, lekin xalifa va’dasiga turmay, ularni qamab, ba’zilarini o‘ldirishga majbur qildi. Biroq Abdullohni qamoqqa tashladi. Abdullohni qat'iy yo'q qilmoqchi bo'lgan xalifa Mansur uni Abul-Azhar Muhellebga topshirdi. Muhelleb uni bir uyga qamab, bo'g'ib o'ldirdi, keyin o'zi bilan olib kelgan kanizakini yoniga yotqizdi va ikkalasini zino qilgandek qilib qo'ydi. Bu rivoyatga ko‘ra, keyin qozi Ibn Allomni chaqirib, bu suratni ko‘rsatdi. Qozi ham toshbo'ron qilsinlar, deb farmon berib, bu ikkisining uyini buzib tashlashga qaror qildilar. Boshqa bir mish-mishlarga ko'ra, Muhelleb kanizasini yotoqqa yotqizganidan keyin uyni buzib tashlagan. Keyin u shahar qozisiga voqeani ko‘rsatib, ular tabiiy ofat natijasida halok bo‘lgandek taassurot qoldirdi. Shu tariqa, Abdullohning birovning kanizaki bilan uxlab yotgan holda vafot etayotgani timsoli yaratilib, uning o‘limga loyiq sharmandali shaxs ekanligi rasman qayd etildi.
Abu Ja'far Abdulloh ibn Muhammad Al-Mansur ("g'olib") ismini oldi va jiyani Iso ibn Musoni Abbosiylar xalifaligining vorisi qilishga rozi bo'ldi. Bu kelishuv Abbosiylar oilasidagi nizolarni bartaraf qilishi kerak edi, lekin Al-Mansurning bu qarori ayniqsa, amakisi Abdulloh ibn Ali tomonidan e'tirozga uchradi. Hokimiyatga kelgach, xalifa Al-Mansur amakisini 754-yilda qamoqqa tashlab, 764-yilda oʻldiradi. Al-Mansur xalq orasida shuhrat qozongan abbosiylar qo‘shini generali Abu Muslimning kuchidan qo‘rqib, o‘zi o‘ldirilishini puxta rejalashtirgan. U 755 yilda Abu Muslim Xurosoniyni o‘ldirish tashabbuskori bo‘lgan deb da’vo qilinadi. Abu Muslim Xurosoniy 749-750 yillardagi 3-Fitna, ya'ni Islom fuqarolar urushida Abbosiy qo'shinlariga Umaviylarga qarshi boshchilik qilgan sodiq shaxs edi. U Mansurning qo‘l ostida sadoqatli bo‘lsa-da, shubhasiz, Eron va Movarounahrning yagona haqiqiy hukmdori edi. Abu Muslimning o‘ldirilishi imperiyadagi hokimiyat uchun kurashning oldini olish uchun qilingan ko‘rinadi. Abu Muslim xalifa bilan gaplashib o‘tirganda, belgilangan ishora bilan uning to‘rt nafar (ba’zi manbalarda besh nafar) qo‘riqchisi kirib kelib, sarkardani o‘limga olib keldi. Jon Aykin o‘zining “Umumiy biografiya” asarida Mansur faqat o’ldirilish bilangina kifoyalanmay, “marhumning jasadiga ham g’azab bilan munosabati va tomoshadan ko‘zini to‘ydirish uchun uni bir necha kun saqlab turgani” haqida hikoya qiladi. Abu Muslimning qatl etilishi butun Xuroson viloyatida shov-shuvlarga sabab bo‘ldi. 755-yilda Karen xonadonidan bo'lgan eronlik zodagon Sunpad Al-Mansurga qarshi qo'zg'olon ko'tarib, Nishopur, Qumis va Ray shaharlarini egalladi. Rayda Abu Muslimning xazinalarini tortib oldi. U Jibol va Tabaristondan ko‘plab tarafdorlar orttirdi, jumladan, Dabuyid hukmdori Xurshid xazina hisobidan maosh oldi. Al-Mansur qo'zg'olonga qarshi kurashish uchun Xurosonga Abbosiylar qo‘mondoni Jahvar ibn Marrar al-lijliy boshchiligidagi 10 000 kishilik qo‘shinni safarbar qilishga buyurdi.Sunpad magʻlubiyatga uchradi va Xuroson Abbosiylar tomonidan qaytarib olinadi.

Al-Mansur o'z hokimiyatini mustahkamlash uchun yangi imperatorlik qarorgohi va saroy shahri Madinat as-Salomga (tinchlik shahri) asos soldi, u keyinchalik xalifa poytaxti Bag'dodning o'zagiga aylandi. Al-Mansur Bag'dodning poydevorini eski poytaxt Madain yaqinida, Dajla daryosining g'arbiy qirg'og'ida, o'zi va qo'mondonlari uchun ma'qul bo'lgan joyda qo'ydi. Taxminan 2,4 km diametrli aylana shahar Kufa, Suriya, Xuroson va Basra nomli to'rtta darvozasi bo'lgan ikki qavatli mudofaa devori bilan o'ralgan edi. Shahar markazida Al-Mansur xalifaning saroyi va bosh masjid quriladi. Al-Mansur Bag'dodni Iroq, Basra va Kufadagi asosiy shaharlarning Abul Abbos as-Saffah o'limidan so'ng boshqaruvda mustahkamlik yo'qligidan xavotirlariga barham uchun qurgan edi. Yangi poytaxt qurilishining yana bir sababi Eron gʻoyalari taʼsirida shakllangan tez rivojlanayotgan Abbosiylar hukumatini joylashtirish va barqarorlikni taʼminlashga boʻlgan ehtiyojning ortib borayotgani edi. Keyinchalik o'rta asrlar tarixchilari al-Tabariy va al-Xatib al-Bag'dodiyning ta’kidlashicha Mansur tinchlik shaharchasini qurish uchun Ktesifondagi Xurro saroyining buzilishini buyurdi. Al-Mansur yangi musulmon imperator poytaxti Bag'dodda kuchli markazlashgan xalifalik haqidagi tasavvurini amalga oshirdi. Shaharda islom olamining turli burchaklaridan kelgan turli din va madaniyatlarga mansub erkaklar va ayollar istiqomat qilar edi. Bag'dod aholisi xristian, zardushtiy va yahudiy ozchiliklarini o'z ichiga olgan va arab tilida muloqot qilgan. Al-Mansur oʻz maʼmuriyatini turli millatga mansub musulmonlar bilan toʻldirish orqali islomlashtirishga intildi. Bag'dod Al-Mansurning doimiy yutuqlaridan biriga aylandi. Uning hukmronligi asosan tinch edi, chunki u ichki islohotlar, qishloq xo‘jaligi va fanlar homiyligiga e’tibor qaratdi, shu tariqa u Bag‘dodning yettinchi abbosiy xalifasi Al-Mansur hukmronligi ostida jahon ilm va ilm markaziga aylanishiga yo‘l ochdi.

Saffahning vasiyatiga ko‘ra, o‘zidan o‘rinbosar bo‘lishi kerak bo‘lgan Iso ibn Muso ibn Muhammad ibn Alining o‘rniga Mahdiyni qo‘ydi va unga xalqdan ishonch izladi va o‘z ishonchini qozondi. Aytishlaricha, u juda ziqna bo‘lib, akasi kabi qon to‘kadi. Shu sababli u Davaniki taxallusi bilan ham tanilgan. Shia imomlaridan biri, Imom Cafer-i Sodiq hukmronligi davrida bir necha bor qamoqqa tashlangan va keyinchalik zaharlanib oʻldirilgan. Uning hukmronligi davrida ko‘plab shialar o‘ldirilgani uchun uni shialar yoqtirmaydi. U o‘ldirganlarning boshidan muzey yasagani iddao qilinadi. Ayrim manbalarga ko‘ra, fiqh asoschilaridan Abu Hanifaning Mansur tomonidan qamoqqa tashlanganligi va qiynoqqa solinganligi ma’lum qilingan. Yana rivoyat qilinadiki, Imom Molik amakivachchasi bo‘lsa ham, uni qamchilagan.

Aytishlaricha, u ochko‘z bo‘lib, ko‘p yeganidan vafot etgan.764-yilda Al-Mansurning oʻgʻli Al-Mahdiy xalifalikka tayinlangan merosxoʻr etib tayinlandi va Al-Mansurning jiyani Iso ibn Musodan ustun keldi, u Al-Mansur xalifalik taxtiga oʻtirganda tayinlangan voris deb atalgan edi. Bu ketma-ketlik o'zgarishiga Abbosiylar oilasining bir qismi va Iso ibn Musoning Xurosondagi ba'zi ittifoqchilari qarshilik ko'rsatdi, ammo Abbosiylar qo'shini tomonidan qo'llab-quvvatlandi. Al-Mansur 754 yildan beri oʻgʻlining taxtga oʻtishini qoʻllab-quvvatlagan, shu bilan birga Iso ibn Musoning Abbosiylar qoʻshinidagi mavqeiga putur yetkazgan.Tabariy o‘zining “Tarixi payg‘ambarlar va podshohlar” asarida shunday yozadi: “Abu Ja’farning ko‘zgusi bor ediki, unda u dushmanini do‘stidan ajratib ko‘rsata oladi”. ijtimoiy tartibsizliklardan tortib, hattoki anjir narxigacha bo‘lgan hamma narsadan xabardor bo‘lib, Mansurni o‘z mas’uliyatini juda yaxshi bilardi. U odatda tongda turardi, shom namozigacha ishlardi. U o'g'li va merosxo'ri uchun o'rnak bo'ldi. Tarixiy manbalarga ko‘ra, Al-Mansur o‘g‘liga shunday nasihat qilgan: “Bugungi ishni ertaga qoldirma, davlat ishlari bilan shaxsan o’zing shug‘ullan. Uxlama, otang xalifalikka kelganidan beri uxlamagan. Chunki uning ko'zlariga uyqu tushganda ham uning ruhi hushyor bo’lardi." Ayniqsa, tejamkor, Al-Mansur Abu al-Duvanik ("Kichik o'zgarishlarning otasi") laqabini oldi, soliq yig'uvchilarni yaqindan kuzatib bordi va davlat xarajatlarini diqqat bilan kuzatib bordi. U “puli yo‘qning odami yo‘q, odami yo‘qning dushmani kuchayib borayotganini kuzatib turadi” degani haqida xabar berilgan. Uning davrida islom adabiyoti yuksak darajada rivojlangan. Abbosiylar Eron xalqiga Umaviylar kabi zulmkor bo‘lmagan. Garchi Umaviylar xalifasi Hishom bin Abdulmalik forscha odatlarni qabul qilgan boʻlsa-da, Mansur davridan oldin fors adabiyoti islom olamida haqiqatdan ham qadrlanmagan. Mansurning fors millatchiligiga nisbatan senzurani yumshatgani fors olimlari orasida shu’ubiyaning paydo bo‘lishiga olib keldi. “Shu’ubiya” arablardan ustun bo‘lgan fors san’ati va madaniyati va e’tiqodini ifodalovchi adabiy oqim bo‘lib, bu harakat VIII asrda arab-fors dialoglarining paydo bo‘lishini tezlashtirdi. Forsni qabul qilishning eng muhim foydasi arab bo'lmagan ko'plab xalqlarning Islomni qabul qilishi edi. Umaviylar musulmon bo‘lmaganlardan jizya solig‘ini undirar edilar, ammo bu musulmonlar sonini ko‘paytirmadi. Ammo Abbosiylar davrida bu raqam ortib, Al Mansur davrida mamlakat aholisining 8 foizi musulmon bo‘lgan bo‘lsa, Mansur davrining oxiriga kelib bu ko‘rsatkich 15 foizga yetdi. Mansur Bag‘dodda “Hikmatlar uyi”ni ham qurdirdi.
Al-Mansur Abbosiylar xalifasi bo‘lib, Tarjimonlar harakatiga homiylik qilgan birinchi kishi edi. Al-Mansur, ayniqsa, astronomiya va astrologiyaga oid matnlarning tarjimalariga homiylik qilishda ik;ldam edi. Al-Mansur olimlarni o'z saroyiga chaqirib, astronomlarning homiysi sifatida e'tirof etilgan. Al-Mansurning Bag'dod saroyiga osmon koordinatalarini hisoblash uchun jadvallarni o'z ichiga olgan hind astronomik qo'llanmasi bo'lgan "Zij as-Sindhind" taqdim etilganida, Al-Mansur astronomiyaga oid ushbu yirik hind asarini sanskritdan arab tiliga tarjima qilishni buyurdi. “Zij as-Sindhind” asarining arabcha tarjimasidagi astronomik jadvallar musulmon olimlari tomonidan keng qo‘llanila boshlandi. Al-Mansur hukmronligi davrida Ptolemeyning Almagest va Evklid elementlari kabi yunoncha asarlar ham tarjima qilingan. Al-Mansur astronomiya, matematika, tibbiyot, falsafa va boshqa fanlarga oid forscha kitoblarni tizimli ravishda bilim to‘plash kampaniyasida tarjima qilgan. Forscha kitoblarning tarjimasi qadimgi Eron merosiga va Al-Mansur homiylik qilgan fors uygʻonish harakatining ortib borayotgan qiziqishining bir qismi edi. Abbosiylar xalifaligini qoʻllab-quvvatlagan ziyolilar va mualliflar orasida islomgacha boʻlgan fors tili boʻlgan pahlaviy tilidagi asarlarni tarjima qilish va oʻrganish ommalashdi. Al-Mansur boshqaruvidagi fors millatiga mansub hukumat kotiblari qirol boshqaruvi tarixi va tamoyillariga oid pahlaviy matnlarning tarjimalariga homiylik qilgan. Mashhur arabcha tarjimalar Ibn al-Muqaffa tomonidan Sosoniylar imperiyasining tizimlari va ierarxiyasi to’g’risida hujjatlashtirilgan matnlar tayyorlagan. Al-Mansur tarjimaning sifati bilan juda qiziqdi va Evklid elementlarini ikki marta tarjima qilish uchun Al-Hajjoj ibn Yusuf ibn Matarga pul to'ladi. Al-Mansur tabib Jabril ibn Buxtishuga tibbiy kitoblarning arabcha tarjimalarini yozish uchun pul toʻladi, Galen va Gippokrat tomonidan yozilgan tibbiy matnlarning birinchi arabcha tarjimalari esa Al-Mansurning rasmiy tarjimoni tomonidan amalga oshirildi. 765 yilda Al-Mansur oshqozoni xastaligidan aziyat chekib, suriyzabon nasroniy tabib Jurjis ibn Buxtishuni Gundeshopurdan Bag‘dodga davolatish uchun chaqiradi. Bu bilan Al-Mansur Abbosiy xalifalari oʻrtasida anʼanani boshlab berdi, ular nestoriy nasroniy Buxtishu oilasi tabiblariga ularning ehtiyojlarini qondirish va asl arabcha tibbiy risolalarni yozish, shuningdek, tibbiy matnlarni arab tiliga tarjima qilish uchun pul toʻlar edi.
Muhammad sallallohu alayhi vassalamning eng yaqin erkak qarindoshi va amakivachchasi Ali ibn Abu Tolibdan boʻlgan Alilar guruhi Abbosiylar bilan Umaviylarga qarshi kurashgan. Ular hokimiyat Alining nabiralari va o‘sha paytdagi islom fiqhidagi eng nufuzli olimlardan biri bo‘lgan imom Ja'far as-Sodiqga berilishini xohladilar. Abbosiylar oilasining hokimiyatni Aliylarga topshirish niyati yoʻqligi ayon boʻlgach, Aliga sodiq guruhlar qarshilik koʻrsatishga kirishdilar. Al-Mansur ikkinchi Abbosiy xalifasi sifatida hokimiyat tepasiga kelgach, u Abbosiylar inqilobini qoʻllab-quvvatlagan keng musulmon koalitsiyasida oʻzining ekstremal unsurlari deb bilgan narsalarni bostirishga kirishdi. U davlat siyosati sifatida islom pravoslavligini qoʻllab-quvvatlagan birinchi Abbosiy xalifasi boʻlardi. Al-Mansur rejimi elitalarning shaxsiy sohasiga aralashmagan bo'lsa-da, pravoslavlik jamoat ibodatida, masalan, ziyoratchilar karvonlarini tashkil etish orqali targ'ib qilingan. Al-Mansurning Alilarga nisbatan qattiq muomalasi 762–763 yillarda qoʻzgʻolonga sabab boʻldi, biroq ular oxir-oqibat magʻlubiyatga uchradi. Imom Ja'far as-Sodiq Abbosiylar oilasi tomonidan ta'qiblar qurboni bo'ldi va uning xalq orasida o'sib borayotgan mashhurligiga javoban Al-Mansur hukmronligining o'ninchi yilida xalifaning buyrug'i bilan zaharlandi. Bir qancha manbalarga ko‘ra, fiqh maktabiga asos solgan Abu Hanifa an-Nuʼmon al-Mansur qamoqqa tashlangan. Boshqa bir maktabning asoschisi Molik ibn Anas uning hukmronligi davrida qamchilangan, ammo Al-Mansurning oʻzi bunga rozi boʻlmagan. Al-Mansurning amakivachchasi, Madinaning oʻsha paytdagi hokimi, kaltaklashni buyurgan va buning uchun jazolangan edi. Muhammad sallallohu alayhi vassalam va Muhammad sallallohu alayhi vassalamning nabiralari Imom Hasan ibn Alining nabiralari Muhammad va Ibrohim ibn Abdulloh, uning hukmronligiga qarshi isyon koʻtarganlaridan keyin Al-Mansur tomonidan taʼqibga uchradilar. Ular uning ta'qiblaridan qutulib qolishdi, lekin Al-Mansurning g'azabi otalari Abdulloh ibn Hasan va uning boshqa oila a'zolariga tushdi. Abdullohning o‘g‘illari keyinchalik mag‘lub bo‘lishadi va o‘ldiriladi.