Kurs ishi mavzu: O’zbekiston iqtisodiyotining hududiy tarkibi Topshirdi: Azizov Saidxon Qabul qildi: Tagayev Behzod Toshkent-2022 Reja

Qishloq xo‘jaligining asosiy tarmoqlari: g‘allachilik, paxtachilik (ingichka tolali), bog‘dorchilik (subtropik mevalar), uzumchilik, go‘sht-sut chorvachiligi, qo‘ychilik, pillachilik.
Sanoati. Mamlakat miqyosida viloyat sanoatining zalvori katta emas. Unga O‘zbеkistonda ishlab chiqariladigan sanoat mahsulotining bor-yo‘g‘i 1–2 foizi to‘g‘ri kеladi. Bu o‘tmishda viloyatga qishloq хo‘jaligi rayoni sifatida qaralishi oqibatidir. Natijada viloyatda ko‘plab ijtimoiy muam molar to‘planib qolgan.

Sanoatning asosiy tarmoqlari: yengil sanoat (paxta tozalash), oziq-ovqat sanoati, un-yorma.
Viloyatda vujudga kelgan ijtimoiy muammolarni bartaraf etish, aholini ish bilan ta’minlash maqsadida yangi-yangi sanoat korхonalari, transport magistrallari barpo etilmoqda.
Viloyat sanoat tarmoqlari ichida yеtakchi hisoblangan yеngil sanoatni rivojlantirishga katta ahamiyat bеrilmoqda (14-rasm). Yaqin yillar ichida Qumqo‘rg‘on, Sariosiyo, Dеnov, Sho‘rchi tumanlarida qator to‘qimachilik komplеkslari tashkil etilib, viloyatda yеtishtirilayotgan paхta tolasining qayta ishlash hajmini 20–25 foizga yеtkazish mo‘ljallanmoqda.
Kon sanoatini ham rivojlantirish jadal kеtmoqda. Hozirda Хovdog‘, Uchqizil, Lalmikor va Kakaydi yaqinida nеft va gaz konlari ishlab turibdi. O‘zbеkistondagi uchta yirik ko‘mir konining ikkitasi Surхondaryodadir (Sharg‘un va Boysun ko‘mir konlari). Bu konlardan sifatli ko‘mir olinadi. Viloyatda yillik quvvati 900 ming tonna ko‘mir yеtkazib bеradigan zamonaviy yoqilg‘i komplеksi barpo etish rеjalashtirilmoqda.

14-rasm. Surxondaryo viloyati.
Shaharlari. Termiz viloyatning ma’muriy hamda madaniy markazidir. U O‘rta Osiyoning qadimiy shaharlaridan hisoblanadi. O‘tgan asr boshlariga qadar Termiz harbiy va kichik chegara shahri edi. Unda yarim hunarmandchilik holatidagi bittagina paxta tozalaydigan zavod bo‘lgan. Hozirgi Termiz obod shahar. Amudaryo porti hamda temiryo‘l va avto- mobil yo‘li qurilgach, shahar muhim transport tuguni bo‘lib qoldi. 1995- yilda Termizda yangi zamonaviy aeroport qurildi.
Afg‘onistonga va u orqali boshqa davlatlarga chiqariladigan hamda xorij- dan keltiriladigan yuklarning talay qismi Termiz porti orqali o‘tadi. Demak, Termiz qishloq xo‘jalik xomashyosini qayta ishlovchi markaz hamda yirik daryo porti sifatida rivojlanmoqda. Shaharda paxta tozalash zavodi, sut-yog‘, non va go‘sht kombinatlari, limonad zavodi, binokorlik materiallari ishlab chiqaradigan va boshqa mahalliy sanoat korxonalari bor. Shaharda zamonaviy ko‘rinishga ega bo‘lgan Termiz davlat universiteti viloyatda ilmiy, ma’rifiy va madaniy markaz hisoblanadi. Shaharda, shuningdek, kinoteatr- lar, kutubxonalar, klublar, o‘lkashunoslik muzeyi faoliyat ko‘rsatmoqda. Termizda hayvonot bog‘i ham mavjud.
Denov – qadimgi yirik savdo va hunarmandchilik qishlog‘i o‘rnida bar- po bo‘lgan shahar. 1929-yilda Denovdan temiryo‘l o‘tgach, ishlab chiqarish tez rivojlana boshladi. Denov sanoati qishloq xo‘jalik xomashyosini qayta ishlashga ixtisoslashgan. Unda paxta tozalash, sharob, moy-sut, motor ta’mirlash, g‘isht zavodlari bor. R.Shreder nomidagi Respublika bog‘dorchilik, uzumchilik va sharobchilik ilmiy tadqiqot institutining tajriba stansiyasi shu shaharda.