Kurs ishi mavzu: Gap bo’laklari 2022-yil reja

To‘ldiruvchi. Boshlang‘ich sinflarda kimni?, kimga?, nimani?, nimalarni?, kimdan? kabi so‘roqlarga javob bo‘lgan so‘zlarni topish, ularni o‘rniga qo‘yib gaplarni ko‘chirish kabi mashqlar bajarilgan. Bu ishlar o‘quvchilarning to‘ldiruvchiga oid materiallarni o‘rganishlari uchun zamin hozirlagan. O‘quvchilarning ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarga so‘roq berish orqali to‘ldiruvchilarning qaysi so‘roqlarga javob bo‘lishini, to‘ldiruvchilar tushum,
jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishikdagi ot va olmoshlar bilan ifodalanishini bilib olishlariga erishish lozim. To‘ldiruvchilarning nutqda nima uchun qo’llanishi tushuntiriladi:

1. 
   gapdan nimani? so‘rog’iga javob bo‘lgan to‘ldiruvchi tushirib qoldirilsa, Muzaffar nimani o‘qiganligi;
   
2. 
   gapdan kimdan? so‘rog‘iga javob bo‘lgan to‘ldiruvchi tushirilsa, o‘qituvchi kimdan so‘raganligi;
   
3. 
   gapdan nimalarni? so‘rog‘iga javob bo‘lgan to‘ldiruvchi tushirib qoldirilsa, nimalarni sug‘organimiz;
   
4. 
   gapdan kimlar bilan? so‘rog‘iga javob bo‘lgan to‘ldiruvchi tushirilsa, kimlar bilan suhbatlashgani ma’lum bo‘lmaydi. Shuning uchun nutqda to‘ldiruvchilar
   

qo‘llanadi. Kimni?, kimdan?, kimga?, nimaga?, nimada?, nimalarga?, kim bilan? kabi so‘roqlarga javob bo‘lgan ikkinchi darajali bo‘laklar to‘ldiruvchi bo‘lishi, to‘ldiruvchi, asosan, ot va olmoshlar bilan ifodalanishi uqtiriladi.
O‘quvchilar berilgan gaplarni o’qib, ega, kesim, to‘ldiruvchilarni ko‘rsatadilar, to‘ldiruvchi gapning qaysi bo‘lagiga bog‘langanligini aytib beradilar.

1. 
   Haydovchi avtobusni to‘xtatdi.
   
2. 
   Shuhrat rasmni qalam bilan chizdi.
   
3. 
   Sinf rahbarimiz kitobni bizga berdi.
   

Kimga? kimdan? nimani? nima haqida? so‘roqlari doskaga yozib qo‘yiladi. O‘quvchilar shu so‘roqlarga javob bo‘lgan to’ldiruvchi ishtirokida gaplar tuzib yozadilar, ega, kesim va to‘ldiruvchilarning tagiga chizadilar.