Kurs ishi ish rahbari: Ma’murjon Saidxonov Andijon – 2022 Mavzu

Kirish. Ishning umumiy tavsifi.
Mavzuning dolzarbligi. Har qanday makon va zamonda ham ijodkor asar
yaratishda milliylikni yo`qotmagan holda mas`uliyat bilan yondashmog`i lozim
deb o`ylaymiz. Hozirgi shiddat bilan o`zgarib borayotgan zamonaviy hayotimizda
ijod qilayotgan ijodkorlarning bu sohaga munosabatlari shuning uchun ham
e`tiborimizni tortdi.
O`zbek nomshunosligida atoqli otlarni tadqiq qilish barcha ilmiy
yo`nalishlar bo`yicha bir xil darajada olib borilayotgani yo`q. O`zbek tarixiy
onomastikasi, badiiy asarlar onomastikasi, folklor onomastikasi, tarixiy obida,
inshootlarning atoqli otlari, tarixiy va ilmiy asarlar atoqli otlari deyarli tadqiq
qilingan emas. Ayniqsa, onomastik etimologiya eng qoloq yo`nalishlardan biridir.
O`zbek tili atoqli otlarga boy bo`lib, ularning barcha ko`rinishlari bir xilda
to`plangan va o`rganilgan emas.
O`zbek tilidagi tarixiy nomlarning materiallarning nomshunoslikka oid
lug`atchilikning (onomastik leksikografiya) ilmiy prinsiplari ishlab chiqilgan emas.
O`zbek tilidagi tarixiy nomlarning materiallari shu kunga qadar deyarli tadqiq
qilingan emas.
O`zbek nomshunosligida shu kunga qadar yozilgan ishlarning deyarli
barchasida nomlarning ma`no va grammatik xususiyatlari tahlil qilinadi. Lekin bu
kuzatishlar atoqli otlarning amaliy muammolari bilan bog`lanmaydi. Ayniqsa,
kishi nomlarining yozilishi, imlosi, uslubiy qo`llanishi haqida yetarli fikr
bildirilmagan.
1960-yillardan keyingi davrlarda o‘zbek tilidagi atoqli otlar tizimini
zamonaviy tilshunoslik usullarida tadqiq qilish ayniqsa kuchaydi. Jumladan, joy
nomlari, kishi nomlari va boshqa sohalar bo‘yicha anchagina ilmiy maqolalar,
dissertatsiyalar yozildi .
O‘zbek tilidagi antroponimlarning mavjud tiplari ularning hajmi va
chegarasi hozirga qadar belgilangan emas. Professor E.Begmatov aytganidek:
«Atoqli otlarni har tomonlama o‘rganish o‘z tadqiqotlarini kutmoqda”.
Antroponimlar masalasi rus tilshunosligida ancha keng va har tomonlama
o‘rganilgan. Bu sohada A.V.Speranskaya, S.I.Zinin, A.A.Reformatskiy,
A.Sokolov, T.Tropin, L.Uspenskiy, V.K.Nikonov kabilar yirik monografik ishlar
yozganlar.