Kurs ishi bajardi: Tuxtayev Sh Tekshirdi: Halimov I

Varaq
5321100 Kurs ishi

O’zg.. Varaq № hujjat Imzo Sana

5. 
   Foydali qazilmalarning qazib chiqarish parametrlarini hisoblash
   

Quduqlarni burg’ilashda odatda chuqur burg’ilashda ishlatiladigan stanoklardan

foydalaniladi. Quduq chuqurligi va qoplangan jins qattiqligidan kelib chiqqan holda o’z o’zidan harakatlanadigan va ko’chma burg’ilash qurilmalarini ishlatish tavsiya etiladi.
Mustahkam jinslar qatlam ostidagi uncha chuqur bo’lmagan qatlamni burg’ilashda СБШ turidagi stanok mahsuldordir. Bo’sh jinslar qatlamini burg’ilashda aylanma shnekli СБР turdagi burg’ilash stanogidan foydalanish mumkin. 500m gacha chuqurlikda joylashgan yumshoq va o’rta qattiqlikdagi jinslarni rotorli УРБ, УБВ-600,2БА-15В,РА-15 turdagi burg’ilash stanoklaridan foydalaniladi.
Geotexnoligik quduqlarni chuqur burg’ilash uchun СБШ turdagi stanoklar modernizatsiyalashtirildi. Ish tajribasi 100, 200 va 400m li quduqlarni burg’ilash uchun
bunday mashinalarning ish samaradorligini va bu turdagi mashinalarni ishlab chiqarishga
bo’lgan talabni ko’rsatdi. Barcha burg’ilash qurilmalari quyidagi asosiy qismlardan
iborat: minora va baland ustun, ko’tarish, aylanish va yuvish mexanizmlari, qo’zg’atgich transmissiya bilan, generatorli va kompresorli uskuna, nazorat o’lchov asbobi, preventorlar va ko’makchi jihozlar. Yuvadigan suyuqlikning aylanishi ikki harakatli porshenli nasos yordamida amalga oshiriladi. Eng ko’p qollanadigan nasoslarga 11ГР, 9МГР, ЦНС kiradi.
Eng oddiy va mahsuldor ko’targich bu havo beradigan erlift hisoblanadi. Havo, havo quvurlari orqali beriladi, mahsulot esa havo uzatgich va mustahkam quvurlar birikmasi o’rtasidagi xalqa oralig’i bo’ylab ko’tariladi. Havo quvurining ostki qismi teshilgan.
Erliftli ko’targichning afzalliklari: osonliligi, ishda ishonchliligi, harakatlanuvchi qismlarning mavjud emasligi, jins zarralarini erkin ajratib olish imkoniyati.
Erliftli ko’targichning kamchiliklari: yer osti harakatining koeffitsiyenti nisbatan past (10% ortiq emas); maxsus kompressor qurilmasining mavjudligiga bo ’lgan talab.

Erliftning asosiy vazifalari:

1. 
   H qorishtirgichning tushish chuqurligini aniqlash;
   

2. 
   Qurilmaning normal ishi uchun talab etiladigan siqilgan havo miqdori va bosimini aniqlash;
   

3. 
   bosim beradigan va havo quvurlarining diametrini aniqlash.
   

Varaq
5321100 Kurs ishi

O’zg.. Varaq № hujjat Imzo Sana

Quyidagi shartga rioya qilishda mahsuldor eritmaning tepaga ko’tarilishi va erliftning havo beruvchi quvurlardan oqishi uchun qorishtirgichning ma’lum suv ostiga tushish chuqurligi bo’lishi lozim.
_в  Н _э Н  Н₀ 

• 
  в - suvning solishtirma vazni;
  

• 
  э -havo va suv qorishtirmasining solishtirma og’irligi (mahsuldor eritma);
  

• 
  – quduqdagi suv sathidan past bo’lgan qorishtirgichning suv ostiga tushish chuqurligi , м;
  

Н0 – mahsuldor eritmalarning ko’tarilish balandligi (quduqdagi eritma sathidan uning yuzaga chiqish sathigacha), м.

• 
  _{ } nisbati erlift qorishtirgichning suv ostiga tushish foizi deb nomlanadi.
  

• 
   Н ₀
  

Amaliyot va tajribalarning ma’lumotlariga ko’ra eng mahsuldor suv ostiga tushish foizi  40 dan 70 gacha hisoblanadi.

Suv ostiga tushish foizi juda past bo’lsa, erlift yer osti harakatining koeffitsiyenti kamayadi va shunga muvofiq siqilgan havoning sarfi ortadi.
Pastki dam beruvchi quvurlarning uzunligi (qorishtirgichning o’rtasidan hisoblaganda) 2-3 m bo’lishi kerak. Amaliyot uchun talab etilayotgan yetarlicha siqilgan havoning sarfi quyidagi formulaga ko’ra to’g’ri aniqlanadi.