Kurs: I guruh(lar): Fan

Suvda hamda quruqlikda yashovchilarning kelib chiqishi.Suvda hamdaquruqlikda yashovchilarni o`rganish umurtqali hayvonlar evolutsiyasi,ayniqsa ularning suvdan quruqlik muhitiga o`tishini aniqlashda kattaahamiyatga ega. Suvda hamda quruqlikda yashovchilarning qadimgiajdodlari baliqqa, xususan panjaqanotlilarga o`xshagan bo`lishi kerak.Suv muhitidan quruqlikka o`tishi yangi moslanish belgilarini paydobo`lishiga olib kelgan. Shu tarzda juft suzgichlar o`rniga besh barmoqlioyoqlar paydo bo`lgan; jabra bilan nafas olish o`pka bilan nafas olishgaalmashingan va boshqa chuqur o`zgarishlar yuz bergan.Eng qadimgi suvda hamda quruqlikda yashovchilar stegosefallar(sovutboshlilar) devon davrida paydo bo`lgan. Bu hayvonlar asosansuvda yashagan, ba`zan quruqlikka ham chiqqan bo`lishi mumkin. Ulardayon chiziqlarning bo`lishi buning isbotidir, stegosefallar juda yirikligi,bosh qutisini yopib turuvchi qalqoni bo`lishi bilan hozirgi suvda hamdaquruqlikda yashovchilardan farq qilgan. Ayrim stegosefallarning boshqutisi 1 m ga yetgan. Stegosefallardan hozirgi suvda hamda quruqlikdayashovchilar kelib chiqqan.
Ahamiyati.Hozir Yer yuzida suvda hamda quruqlikda yashovchilarning2600 ga yaqin turi ma`lum. Ko`pchilik turlari qishloq xo`jaligizararkunandalari, parazit va kasallik tarqatuvchi hasharotlarni qirib kattafoyda keltiradi. Bir qancha turlaridan laboratoriya hayvonlari sifatidailmiy tadqiqot ishlarida foydalaniladi. Bir qator suvda hamda quruqlikdayashovchilar (asosan, baqalar) ayrim mamlakatlarda oziq-ovqat sifatidaishlatiladi. Hozirgi suvda hamda quruqlikda yashovchilar dumlilar,dumsizlar va oyoqsizlar turkumiga ajratiladi.