Курилишда илмий-техник вазифаларни ечиш усуллари

УСУЛЛАРНИ УМУМИЙ КЛАССИФИКАЦИЯСИ
1) Илм ўрганадиган объектларнинг мазмунига ва илмий фанлар турига қараб Усуллар сифат ва миқдорий жиҳатдан қуйидагича фарқ қилувчи гуруҳларга бўлинади.
А) Табиатшунослик усуллари // ижтимоий фан усуллари;
табиатшунослик доирасида: жонли табиатни ўрганиш усуллари / физик-кимёвий усуллар ва бошқалар.
Б) воситали ва бевосита билиш усуллари.
Тўғридан-тўғри билиш - бу тадқиқотчининг идрок ва фаолият соҳасига ҳақиқатан ҳам киритилган объектларни билиш.
Билвосита билиш - ҳақиқий идрок соҳасида бўлиши мумкин бўлмаган нарсаларни билиш, чунки улар ҳозирги пайтда мавжуд эмас (масалан, ретроспектив ва прогностик билиш объектлари).
2) Қўлланиш доирасига қараб, қўлланилиш кенглиги бўйича:
умумий фанлар ва билимларнинг барча босқичларида ҳаракат қиладиган универсал (фалсафий);
гуманитар, табиий ва техник фанларда ишлатилиши мумкин бўлган умумий илмий (умумий мантиқий усуллар ва ёндашувлар: (таҳлил, синтез, индуксия, дедуксия, моделлаштириш, таққослаш, ўхшашлик ва бошқалар // тизим ёндашуви);
хусусий - турдош фанлар учун (статистика - социологияда - иқтисод);
махсус - маълум бир фан, илмий билим соҳаси учун (статистик ва иқтисодий усул, иқтисодий ва математик усул, мувозанат усули ва бошқалар).
УСУЛЛАР УМУМИЙ КЛАССИФИКАЦИЯСИ
3) Илмий билиш жараёнининг роли ва жойига боғлиқ равишда:
А) Расмий ва мазмунли, тарихий ва мантиқий усуллар;
Б) Тадқиқот усуллари ва ўрганилаётган материални тақдим этиш усуллари.
C) чуқур мохиятли (масалан: абстракция, индуксия ва дедуксия).
Босқичли - тадқиқотнинг маълум босқичлари билан озми-кўпми қатъий боғланган усуллар: эмпирик методлар ва назарий даражадаги усуллар.
Эмпирик даражадаги усуллар
 кузатиш;
 баёнлаш;
 таққослаш;
 хисоб;
 ўлчаш;
 анкетали сўров;
 сухбат;
 тест ўтказиш;
 эксперимент
ва бошқалар.
Назарий даражадаги усуллар :
 умумантиқий усуллар
(анализ, синтез, индукция, дедукция, аналогия)
 аксиоматик;
 гипотетик-дедуктив;
 формаллаштириш;
 абстрактлаш;
 умумлаштириш;
 идеаллаштириш;
 хаёлий эксперимент ва бошқалар.