Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

Рақамли иқтисодиёт асослари. 
Рақамли иқтисодиёт – янги техноло
-
гиялар, платформалар ва бизнес моделлари яратиш ҳамда уларни кун
-
далик ҳаётга жорий этиш орқали мавжуд иқтисодиётни янгича тизимга 
кўчиришдир. Рақамли иқтисодиёт – иқтисодий, ижтимоий ва маданий 
алоқаларнинг рақамли технологияларини қўллаш асосида амалга оши
-
риш мумкин бўлган тизим. Дастлаб, бу иборани муомалага америкалик 
дастурчи Николас Негропонте 1995 йилда киритган бўлиб, у бугунги 
кунда барча соҳада кенг қўлланилмоқда. Рақамли иқтисодиёт инсонлар
-
сиз бошқарув тизимини йўлга қўйиш орқали коррупцияни камайтиради, 
солиқ тушумларини “ақлли” шартномалар тузиш орқали кўпайтиради, 
бюджет харажатларининг очиқлигини оширади, ягона электрон плат
-
форма орқали давлат хизматларини кўрсатиш имкониятини беради. 
2016 йилда Жаҳон банки дунёдаги рақамли иқтисодиётнинг аҳволи 
ҳақида илк марта “Рақамли дивидендлар” номли маъруза эълон қилди. 
Мазкур маърузага кўра, рақамли иқтисодиётнинг янги концепцияси 
инсон фаолияти доирасидаги барча информацияни рақамлаштириш 
технологияларини қўллаб сақлаш, ишлов бериш ва узатишнинг ягона 
тизимидир. Иқтисодиётни рақамлаштириш орқали ижодий ёндашиб, 
янги иқтисодиётни барпо этиш имконияти туғилади. Иқтисодиётни 
рақамлаштириш – келажакда реал рақобатбардошликни узоқ муддатга 
сақлаб қолиш имкониятидир. 
Шунингдек, рақамли иқтисодиёт электорал маданиятнинг юксалиши 
ҳамдир. У тараққий этса, биз ана шу ақлий қолоқликдан қутуламиз. Ақлий 
қолоқликдан қутулиш орқали вақтдан, оғир ёки ортиқча меҳнатдан

---

182
халос бўламиз, сифат кўрсаткичига эга чиқамиз, илғор давлатлар ва 
халқларга яқинлашамиз, жумладан, камбағаллик ҳам камаяди. Ақл
(сунъий интеллект)ни ўстиришнинг энг асосий йўли эса, таълим тизимини 
юксалтиришдир.