Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

2021 йил учун TI нинг коррупцияни қабул қилиш индекси рейтингида 
Хитой 12 поғонага кўтарилиб, 180 та давлат ичида 66-ўринни эгаллади 
(2020 йил индексида 78-ўрин).Хитой, TI индекс баҳолашда 2014 йилдан 
буён 9 балл (36 дан 45 гача) ўсишни кўрсатди.

---

318
Хитойнинг коррупцияга бўлган асосий ёндашуви – бу ҳатто ки
-
чик пора учун ҳам қаттиқ санкциялар, “узоқ муддатли” жазо шартлари 
ёки каттароқ миқдордаги коррупция учун, ҳатто, ўлим жазоси амалда 
қўлланилишидир. Хитойда оддий полициячидан тортиб, вазир ёки йирик 
корпорация раҳбаригача бўлган деярли ҳар қандай давлат хизматчиси 
коррупция учун судга тортилиши мумкин.
Мутахассисларнинг фикрича, Хитой Халқ Республикасида коррупци
-
яга қарши курашиш фаолияти самарадорлигини оширишга қаратилган 
бир қанча муҳим йўналишлар мавжуд бўлиб, улардан бири жамоатчи
-
лик назорати ҳисобланади. Хитой Халқ Республикаси Конституциясида 
фуқаролар давлат хизматчилари томонидан қонун ёки хизмат бурчини 
бузганликлари ҳақида тегишли органларга мурожаат қилиш ҳуқуқига 
эга эканлиги аниқ қайд этилган. Шунингдек, мамлакатда коррупция 
ҳолатлари ҳақида аноним равишда хабар бериши мумкин бўлган рас
-
мий мобил илова мавжуд.
2012 йил декабрида Хитой раҳбари Си Цзиньпин порахўрликка 
қарши курашда янги давр бошланганини эълон қилди.
Хитой Коммунистик Партияси Марказий Қўмитаси томонидан ман
-
сабдор шахслардан қатъий тежамкорлик ва меҳнатсеварликка риоя 
қилишни талаб қилувчи “Саккиз бандлик қоидалар” қабул қилинган.
1. Раҳбарлар халқ билан яқинлашиши керак. 
2. Жамиятнинг барча йиғилишлари ёки тадбирлари маъқулланиши 
ва асосланиши керак. Шу билан бирга, йиғилишларнинг ўзи қисқа ва 
мазмунли, кераксиз чекинишларсиз бўлиши керак.
3. Бюрократик тартибларни қисқартириш керак.
4. Мансабдор шахсларнинг хорижга ташрифи фақат фавқулодда 
ҳолатларда амалга оширилиши ва ортиқча харажатларсиз амалга оши
-
рилиши керак.
5. Кортежлар ўтиши учун йўлларни тўсиб қўйиш одатидан воз кечиш 
(экстремал ҳолатлар бундан мустасно).
6. Расмий тадбирлар ёки юқори мансабдор шахсларнинг фаолияти
-
ни оммавий ахборот воситаларида ёритишни (агар бунинг учун муҳим 
сабаб бўлмаса, агар) тўхтатиш. 
7. Мансабдор шахслар ўз асарлари ёки тадқиқотларини марказий 
органлар билан келишмаган ҳолда нашр этмаслиги керак. 
8. Раҳбарлар тежамкор бўлиши, бунда корхона транспортидан 
фойдаланиш ва меҳмонхоналарда жойлашишни қатъий чеклашлари 
керак.

---

319