Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

“Bertelsmann foundation transformation index”
– мамлакатларнинг 
демократия ва бозор иқтисодиётига ўтиш жараёнларини таҳлил қилади 
ва баҳолайди.
CPI мутахассислари ушбу индексдан қуйидаги саволларга берилган 
жавоблардан олинган маълумотларни баҳолайдилар: 
1-савол.
Ўз мансабини суиистеъмол қилган давлат мансабдорлари 
қай даражада жиноий жавобгарликка тортилади ёки жазоланади?
Баҳолаш: агар коррупцияга йўл қўйган мансабдор шахслар бунинг 
ҳуқуқий оқибатларини билиб содир этишган бўлса, 1 балл берилади. 
Аксинча, қонунни бузган амалдорларга нисбатан қатъий жазо чораси 
қўлланадиган бўлса, 10 баллгача берилади.
2-савол.
Ҳукумат коррупцияга қарши қай даражада муваффақиятли 
кураш олиб бормоқда?
Баҳолаш: агар ҳукумат коррупцияни жиловлай олмаётган бўлса 
ва комплаенс назорат хизматлари мавжуд бўлмаса, 1 баллдан паст 
Коррупцияни қабул қилиш индекси бўйича баҳолашдаги ахборот
манбалари
Bertelsmann Foundation Transformation Index; 
Economist Intelligence Unit Country rating; 
Freedom House Nations Transit Rating; 
Country risk rating — Global Insight; 
CPIA — World Bank; 
Rule of Law Index — World Justice Project; 

---

252
баҳоланади. Аксинча, ҳукумат коррупцияга қарши курашда муваффа-
қиятли ҳаракат қилаётган бўлса ва барча комплаенс механизмлари 
мавжуд ва самарали бўлса, 10 балл берилади.
“The economist intelligence unit country report” – 
дунё бўйлаб саноат 
ҳамда иқтисодий таҳлил ва бизнес юритиш учун прогнозлаштириш би
-
лан шуғулланувчи нодавлат ташкилот бўлиб, ҳар бир давлат учун йиллик 
ҳисобот эълон қилиб боради.
CPI мутахассислари ушбу индексдан қуйидаги саволларга берилган 
жавоблардан олинган маълумотларни баҳолайдилар: 
- Давлат бюджети маблағларини тақсимлаш ва улардан фойдала
-
нишни тартибга солувчи аниқ тартиблар ва жавобгарлик мавжудми?
- Давлат маблағлари вазирлар, давлат амалдорлари томонидан 
шахсий ёки партиявий сиёсий мақсадларда ўзлаштириладими?
- Ҳеч қандай ҳисобот берилмайдиган махсус фондлар борми?
- Давлат ресурсларини суиистеъмол қилиш ҳолатлари мавжудми?
- Профессионал давлат хизмати борми ёки кўп сонли амалдорлар 
бевосита ҳукумат томонидан тайинланадими?
- Давлатнинг молиявий соҳаларини текширадиган мустақил орган 
борми?
- Вазирларни, давлат амалдорларини суиистеъмоллик учун суд 
қилиш ҳуқуқига эга мустақил суд тизими борми?
- Шартномалар ва алоҳида тартибда бериладиган имтиёзларга эга 
чиқиш учун пора бериш анъанаси борми?
Баҳолаш: баллар 0 дан (жуда кам, яъни коррупция даражаси жуда 
паст) 4 баллгача (жуда юқори) бўлган шкала бўйича бутун сонлар 
сифатида берилади.