Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

“Transparency International”
(ТI)нинг Коррупцияни қабул қилиш ин
-
декси (Corruption Perception Index – CPI) мамлакатлардаги коррупция 

---

237
даражаси ва унга қарши курашиш борасида амалга оширилган ишларни 
баҳолаб борувчи индекс ҳисобланади.
Коррупцияни қабул қилиш индекси экспертлар ва ишбилармон 
дои раларнинг 
давлат секторида
ги коррупцияга доир аниқ масалалар 
бўйича баҳоларини акс эттирувчи 13 та манбадан олинган маълумот
-
ларга асосланади.
Юқорида қайд этилган 13 та манба орасидан Ўзбекистон қуйидаги 7 та 
рейтингларда баҳоланади. Улар: Bertelsmann Foundation Transformation 
Index; Economist Intelligence Unit Country rating; Freedom House Nations 
Transit Rating; Country risk rating – Global Insight; CPIA – world Bank; Rule 
of Law Index – World Justice Project; Annual report on democracy – project 
“Diversity of democracy” халқаро рейтингларидир.
CPI юқорида таъкидлаб ўтилган индексларнинг қуйидаги 
маълумотларидан ташқари, барча маълумотларини таҳлил қилади:
Баҳолар қўшилиб, ўртача сони (Коррупцияни қабул қилиш индекси) 
аниқланади. Ҳар бир давлат юқоридаги манбалардан камида учтасида 
баҳоланган бўлиши лозим.
“Bertelsmann foundation transformation index”
– дунёдаги ривожла
-
наётган, ўтиш давридаги мамлакатларнинг сиёсий ва иқтисодий ҳаётидаги 
ривожланиш ҳолати ва бошқаруви кўрсаткич. БТИ 2006 йилдан буён 
Бертелсманн Стифтунг томонидан икки йилда бир марта нашр этилади. 
Индекс Бертелсманн Стифтунг ходимлари томонидан аниқланган маъ
-
Коррупцияга мойил 
бўлган шахслардан 
олинган 
маълумотлар
Фуқароларнинг 
коррупция ҳақидаги 
тасаввурлари
Пул ювиш 
ҳолатлари
Солиқ 
фирибгарлиги
Хусусий сектордаги 
коррупция ҳолати
Хусусий сектордаги 
коррупция ҳолати
Ноқонуний 
молиявий 
оқимлар

---

238
лумотларга таянган ҳолда, ижтимоий-сиёсий қўллаб-қувватлаш асосида 
ҳукумат фаолиятининг сифатини, конституцион демократия ва бозор 
иқтисодиёти йўлидаги эришилган ютуқлар ва муваффақиятсизликларни 
таҳлил қилиб, ўлчайди ва таққослайди. Шу мақсадда демократия ва бо
-
зор иқтисодиёти хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда умумий ривож
-
ланиш даражаси бўйича тўпланган миқдорий маълумотлар икки индек
-
сга ажратилади: “
Статус индекси 
(мамлакатнинг демократия ва бозор 
иқтисодиёти йўлидаги эришилган ривожланиш ҳолатини кўрсатади)” 
ва қарор қабул қилувчи ваколатга эга шахсларнинг сиёсий бошқаруви 
бўйича “