Kurash с (105 R) Pechatga p65

AYRIM HARAKATLAR TEZLIGINI TARBIYALASH
Ayrim harakatlarni bajarish tezligi tezkorlikning hosil bo‘lish
shakllaridan biri hisoblanadi. Harakatni bajarish tezligini oshi-
rish uchun texnikadan iloji boricha unumli foydalanish, tegishli
mushak guruhini zarur darajagacha rivojlantirish va ko‘p marta
takrorlash bilan harakatni bajarishning eng yaxshi uyg‘unligiga
erishish zarur. Shuningdek, mushaklar yetarlicha egiluvchan va
bo‘g‘imlar harakatchan bo‘lishi zarur. Kurashchining o‘z vaqtida
mushaklarini bo‘shashtira olishi juda ham muhim. Chunki mu-
shaklarining doimo tarang ko‘rsatishi mumkin.
Sharoitni murakkablashtirish usuli
ayrim harakatlarni bajarish usuli
Tezlikni tarbiyalash maqsadida sharoitni murakkablashti-
rish, musobaqa sharoiti yoki yanada qiyinroq sharoitga maksimal
ravishda yaqinlashtirish ma’quldir ( misol uchun, ancha yuqori
malakadagi sportchi yoki boshqa og‘ir vazndagi sportchi bilan
mashq qilish qo‘llaniladi).
Shu maqsadda zarur mushak guruhlarini rivojlantirish uchun
zarur harakatning aniq tuzilishini ifodalovchi ma’lum tezlik
bilan bajaruvchi mashqlarni murakkablashtirish qo‘llaniladi.
Sharoitni soddalashtirish usuli
Murakkablashtirish bilan birga sharoitni yengillashtirish ham
qo‘llaniladi (yengil jihoz, harakat imitatsiyasi, qarshilik ko‘rsat-
maydigan raqib, birmuncha yengil vazn toifasidagi sherik va
shu kabilar).
Tezlik qobiliyatini rivojlantirishda umumrivojlantirish va
maxsus mashqlardan foydalanish.
Tezkorlik qobiliyatini rivojlantirish uchun umumrivojlanti-
ruvchi mashqlarga:
– qisqa masofaga yugurish (vaqtga qarab);
– uzunlikka va balandlikka sakrash mashqlari kiradi.
O‘tkazilgan har bir mashqqa musobaqa elementlarini kiritish
maqsadga muvofiqdir. Har xil sport o‘yinlari tezkorlik qobiliyat-
larini rivojlantirishga yordam beradi (futbol, basketbol, qo‘l
to‘pi va boshqalar).

---

14
Tezkorlik qobiliyatlarini rivojlantirish uchun quyidagi max-
sus mashqlardan foydalaniladi:
1. Turg‘un holda yoki qo‘lni yerga tirab turgan holda
mustaqil va trenirovka maketi bilan bajariladigan usullar uchun
yondashtiruvchi mashqlar.
2. Sherik bilan bajariladigan mashqlar:
– kim o‘zish mashqlari;
– texnikaning ayrim elementlarini tez bajarish mashqlari;
– qarama-qarshi va takror hujumlar bilan bajariladigan
mashg‘ulotlar.