Kristallografiya, kristallokimyo va mineralogiya

Magmatik jarayon iborasi quyidagi tushunchalarni ifodalaydi:

a) magmaning kelib chiqishi;

b) hosil bo‘lgan magmaning tarkibiy qismlarga ajralishi;

v) turli tarkibli magmalarning o‘zaro bog‘liqligi kabi masalalarni ko‘radi.

Hamma magmalar ikkiga - mantiya va qobiq magmasiga bo‘linadi. Magmaning birlamchi - boshlang‘ich tarkibi o‘sha magmaning hosil qiluvchi moddaning tarkibi va yuzaga kelishi jarayoni hamda muxiti bilan bog‘liq bo‘ladi. Ko‘p tadqiqotchilar yuqori mantiyaning birlamchi tarkibi peridotitlardan iborat deb hisoblaydilar. Ushbu nazariya bazalt va kimberlitlar orasida saqlanib qolgan jins qoldiqlari (ksenolitlarga) asosan, amaliy tadqiqotlar tajribasida kuzatilgan. Yuqori mantiyaning o‘ziga hos xususiyatlaridan eng muhimi Yer po‘stida sodir bo‘ladigan geologik jarayonlar natijasida giperbazit va qoldiqli - bazalt magma hosil qilishdir. Yuqori mantiyaning birlamchi kimyoviy tarkibi A.E. Ringvud fikricha pirolit tarkibiga juda yaqindir. Bunda jumladan petrogen elementlarning oksidlari (% hisobida): SiO₂- 46,16; MgO - 37,49; FeO - 8,04; Fe₂O₃- 0,46; CaO -7,08; Al₂O₃ - 3,54; Na₂O - 0,57; K₂O-0,13; Cr₂O₃ - 0,43; NiO - 0,2; CoO - 0,17 ishtirok etadi. Bunday tarkib bir qismi bazalt va uch qismi neridotitlan tashkil topgan jins tarkibiga to‘g‘ri keladi.