Kredit-iqtisod

Hikoyat. 

Suqrot  hakimni  o‗ldirish  uchun  olib  borishayotgan  chog‗da 

shogirdlardan bir jamoa unga hamroh bo‗lib borar edilar. Ular yig‗lab, zorlig‗ qilib 

so‗radilar:  «Hay  hakim,  endi  o‗limga  ko‗ngil  qo‗ymishsan,  aytgil,  seni  qaysi  yerga 

dafn  etaylik?»  Suqrot  tabassum  qilib  dedi:  «Qay  joyni  ko‗nglingiz  tilasa,  ul  joyga 

dafn  qiling,  ya‘ni  mening  jasadim  qayda  bo‗lsa,  so‗ngaklarim  unda  bo‗lg‗ay,  faqat 

meni yod qilsangiz bas». 

 

 

 

 

 

Do‗stlikni farog‗likda va tangdastlikda imtihon qilg‗il,

 

farog‗likda roz va taom 

bila,  tangdastlikda  sud  va  ziyon  bila.  Har  do‗stki,  sening  dushmaningni  dushman 

tutmas, uni do‗st demag‗il. Ta‘magir, kekchi do‗stdin uzoq bo‗lg‗ul. 

Yusuf  Xos  Hojib  ham  «Qutadg‗u  bilig»  asarida  ulfat  tutish  haqida,  ularga 

hamisha  e‘tiborli  bo‗lish,  hamdardlik  ko‗rsatish,  zinhor  dillariga  ozor  yetkazib, 

do‗stni dushmanga aylantirmaslik haqida fikr bildradi. Chunonchi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yovi  bor  odamning  hayoti  totli  bo‗larmidi?  Yovi  bo‗lgan,  yovi  bilan  urisha-

urisha qarigan kishi nima deydi, eshitgin: 

 

 

 

 

 

 

 

Odamlar bila do‗stliging o‗rtacha bo‗lsun, 

Do‗stlaringning e‘tiqodidan g‗ofil bo‗lmang 

Ko‗ngil deganlari misoli shisha, 

Sinib qolmasin u, uni hamisha. 

Ko‗ngil nozikligi bu so‗zga nishon, 

U issiq-sovuqda bog‗liq har qachon. 

Jo‗ra ko‗ngli sinsa, bo‗ular ichki yov., 

Qayda yov bo‗larkan, keki-beayov 

Dushmanim kichik deb g‗aflatda qolma, 

Nega qo‗rqayin deb sen shov-shuv solma. 

Yoving bo‗lmasa, aslo g‗ofil bo‗lmagin, 

Yovga yov, yaxshiga yaxshi bo‗l, tolma 

---

211 

 

Muallif fikrini davom ettirib, kimning do‗sti ko‗p bo‗lsa, uning ismi yoyiladi. 

Barcha  ishlari  o‗z  vaqtida  ado  etiladi.  Do‗stlar  kishining  yaxshi  tomonini  oshiradi, 

ayb-nuqsonlarini  yashiradi,  deydi.  Agar  yaqin  do‗stlar,  qarindosh-urug‗lar  sendan 

oyoq uzib ketgudek bo‗lsalar, sen o‗zing yaqinlik iplarini ulagin, deb nasihat qiladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Inson  hamma  vaqt  yaxshi  kishilarga  yaqinlashishga  harakat  qiladi,  bu 

xususiyat  juda  erta,  bolalik  chog‗idan  boshlanadi.  Har  birimiz  yoshlikdanoq  o‗z 

tengimiz bilan o‗ynab, do‗st tutinishga intilamiz, hayot va mehnatda, boshga har xil 

ish  tushganda  sinashta  bo‗lganlar  bilan  do‗stlashamiz.  Ba‘zi  do‗stlar  sodiq  bo‗lib 

qoladi,  ba‘zilari  ajrashib  ketadi.  Zotan,  dono  do‗st,  shinavanda  ulfat,  g‗amguzor 

o‗rtoq orttirish jo‗n ish emas, albatta. Bu o‗rinda, do‗st va o‗rtoq orttirish haqida bir 

rivoyat  keltirib  o‗tishni  lozim  topdik.  Do‗stlik,  o‗rtoqlik,  hamkorlik,  birodarlik, 

ahillik  va  birlikning  ulug‗  kuchi  haqida  maqollar,  hikmatlarda  ham  ajoyib  fikrlar 

mavjud (116-rasm). 

116-rasm