Kredit-iqtisod

4-mavzu.

 

PЕDАGОGIK MAHORAT VA PЕDАGОGLIK 

TЕХNIKА

 

 

REJA: 

1. Pedagogik mahoratning predmeti, maqsad va vazifalari 

2. Pedagogik mahorat tushunchasi va tuzilishi 

3. Pedagogik faoliyat va mahorat 

4. Pedagogik texnika 

 

TAYANCH IBORALAR:

 

Pedagogik mahorat; pedagogik qobiliyat; ishontirish, pedagogik ta‘sir usullari, 

talab,  istiqbol,  rag‘batlantirish  va  jazolash,  jamoatchilik  fikri,  ta‘sir  etish  texnikasi, 

nutq texnikasi: pedagogik texnika, nutq malakalari, mimika, pantomimika 

 

1. Pedagogik mahoratning predmeti, maqsad va vazifalari 

 

O„zini-o„zi tarbiyalash 

 

O‗zini-o‗zi tarbiyalashni faollashtirish, o‗z ustida ishlashda yo‗l 

qo‗yilgan xatolarni tuzatishda o‗zini rag‗batlantirish va nazorat qilish 

muhim ahamiyatga ega. Bular o‗zini-o‗zi ma‘qullash, ruhlantirish, 

qoralash, tekshirish, o‗ziga-o‗zi hisobot berishdan iboratdir. ―To‗g‗ri, 

barakalla, ishni shunday davom ettiraver‖ deb, o‗zini-o‗zi ma‘qullash 

o‗quvchi-talabani ruhlantiradi, unda yanada muvaffaqiyat qozonish 

istagini uyg‗otadi. O‗zini-o‗zi ma‘qullashni o‗z faoliyati natijalariga 

tanqidiy qaramaslik natijasida paydo bo‗ladigan o‗zini-o‗zi sevishdan 

farq qilmoq lozim. O‗zini-o‗zi ma‘qullash o‗zini-o‗zi tanqid bilan 

birgalikda namoyon bo‗ladi

 

---

47 

Zamonaviy,  ilg‗or  o‗qituvchilarning  ta‘lim-tarbiya  sohasida  erishgаn 

umumpedagogik  tajribalari  -  qobiliyat  va  mahoratlari  ―Pedagogik  mahorat‖  ning 

predmeti  hisoblanadi.  Mazkur  qobiliyat,  mahoratning  mazmuni  quyidagicha  (24-

rasm): 

24-rasm 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Amaliy  seminar  darslarida  esа  o‗qituvchi  nutqi  va  fikrlash  madaniyati, 

pedagogik  ta‘sirning  rang-barang  usullari,  tarbiyachi  o‗qituvchining  tashkilotchilik 

mahorati kabi masalalar o‗rganiladi. 

Dalillar  shuni  ko‟rsatadiki,  qiziqish  va  ishtiyoq  bilan  dars  olib  borgan 

ma‟ruzachilar talabalarni ta‟lim olish borasida rag‟batlantirishda katta yutuqlarga 

erishishgan. Bu kabi izlanishlar samarali ta‟lim beruvchi ma‟ruzachilarni faqatgina 

ma‟lumot  beruvchi  emas,  balki  talabalarga  haqiqiy  ilm  berishini  qayd  etadi. 

Samarali  va  ajoyib  tashkil  etilgan  ma‟ruza  PowerPoint  taqdimoti  nusxasini  olib 

yurgandan ko‟ra afzalaroq ekanini va ma‟ruza o‟rnini bosa olmasligini alohida aytib 

o‟tish lozim.

8

 

Amaliy darslarda diqqat va xayolni to‗plash mashqlari bajariladi. Laboratoriya 

va  mustaqil  ishlarga  ajratilgan  soatlarda  pedagogik  vaziyatlar  hosil  qilinib, talabalar 

hamkorligida  yеchiladi.  Bunday  masala  yoki  pedagogik  vaziyatlar  o‗qituvchining 

o‗quvchilar  bilan  muomala  qilia  bilish  malakasini  tarbiyalashga  xizmat  qiladi. 

―Pedagogik mahorat‖ kursining amaliy darslaridan muayyan qismi ta‘lim muassasasi 

va  ta‘lim  muassasalarda  o‗tkazilishi  mumkin  va  ular  nazariy  bilimlarni 

mustahkamlashni  ko‗zda  tutadi.  ―Pedagogik  mahorat‖  fanining  boshqa  pedagogik 

tizimdagi fanlardan asosiy farqi shundaki, u o‗qituvchi va o‗quvchi munosabаtlarida 

                                                 

8

 A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic practice / [edited by] 

Heather Fry, Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed. p. cm. pp: 61.