Kredit-iqtisod

 

2. Shaxsning jamoada qaror topishi 

 

Shaxs

  psixologik  jihatdan  taraqqiy  etgan,  shaxsiy  xususiyatlari  va  xatti-

harakatlari bilan boshqalardan ajralib turuvchi muayyan jamiyat a‘zosi bo‗lib, uning 

shakllanishi ijtimoiy munosabatlar jarayonida kechadi.

 

 

Mazkur  jarayonda  qatnashish  asosida  u 

jamiyat  tomonidan  tan  olingan  ma‘naviy-

axloqiy,  shuningdek,  huquqiy  me‘yorlar 

mohiyatini  o‗zlashtiradi.  Jamiyatning  a‘zosi 

sifatida 

uning 

ijtimoiy 

va 

iqtisodiy 

taraqqiyotini  ta‘minlovchi  mehnat  faoliyatini 

yo‗lga 

qo‗yadi. 

Shuningdek, 

shaxsiy 

ehtiyojlari,  manfaatlarini  qondirish  yo‗lida 

ham atrofdagilar bilan munosabatga kirishadi. 

 

Shaxs

  ijtimoiy  muhitdan  uzilgan  holda  mavjud  bo‗la  olmaydi.  Buning  misoli 

sifatida R.Kipling tomonidan yaratilgan asardagi Mauglini keltirish mumkin. Garchi, 

inson o‗quvchisi bo‗lsada, ijtimoiy munosabatlar jarayonida ishtirok etish ko‗nikma 

va malakalari shakllanmaganligi bois odamlar hayotiga moslasha olmaydi.  

O‗quvchi yoshligidan o‗yin, mehnat va o‗qish faoliyatlarini tengdoshlari bilan 

birgalikda  tashkil  etish  asosida  ijtimoiy  muhitga  moslasha  boradi.  Ijtimoiy  muhit 

o‗quvchiga  borliqni  anglash  uchungina  emas,  balki  o‗zligini  anglash  uchun  ham 

imkoniyat  yaratadi.  O‗quvchining  doimiy  ravishda  jamoa  orasida  bo‗lishi,  uning 

jamoa ta‘sirida shakllanishi unda ijtimoiy faollikni yuzaga keltiradi. 

Sharq  mutafakkirlari  jamoaning  shaxs  kamolotini  ta‘minlashdagi  o‗rni  va 

roliga  alohida  e‘tibor  berganlar.  Xususan,  Abu  Ali  ibn  Sino  ijtimoiy  muhitning 

shaxsni  shakllantirishdagi  rolini  yuqori  baholaydi.  Tashqi  muhit  va  odamlar 

insonning  borliq,  unda  kechayotgan  o‗zgarishlar,  jarayonlar  mohiyatini 

anglashgagina emas, balki uning xulqida yaxshi va yomon sifatlarning shakllanishiga 

ham  sezilarli  ta‘sir  etishi,  shu  bois  o‗quvchilarni  tarbiyalashda  u  mansub  bo‗lgan 

mikromuhit xususiyatini inobatga olishni ta‘kidlaydi. O‗quvchini yomon ta‘sirlardan 

saqlash zarurligini uqtiradi.  

Quyida jamoada va jamoa yordamida tarbiyalash haqida berildi (47-rasm): 

 

 

---

88 

47-rasm