Kredit-iqtisod

3.Ta‟sir  ko„rsatuvchining  bor  yoki  yo„qligi,  ta‟sir  ko„rsatish  maqsadiga 

qarab,

 

ongli ravishda, zo„r berish orqali amalga oshiriladi: 

a) oldindan mo‗ljallab, ta‘sir ko‗rsatish; 

b)  mo‗ljallamasdan,  ta‘sir  ko‗rsatish.  Mo‗ljallangan  ta‘sir  ko‗rsatishda 

o‗qituvchi oldiga qo‗yilgan maqsad asosida ruhiy ta‘sir ko‗rsatishni ongli tashkil etib, 

o‗z  oldiga  qo‗ygan  natijaga  erishadi.  Masalan,  o‗qituvchi  yaxshi  o‗qigan 

o‗quvchining  o‗qishdagi  ijobiy  tomonlarini  o‗quvchilar  oldida  maqtaydi  va  unga 

kuchli  ta‘sir  etаdi.  Mo‗ljallanmaganda  ta‘sir  ko‗rsatuvchi  o‗z  oldiga  maqsad 

qo‗ymaydi.  Ba‘zan  o‗qituvchi  o‗zi  tushunib  yеtmay,  odatdagidan  murakkab 

bog‗lanishda  bir  o‗quvchiga  murojaat  qilib,  unga  kuchli  ta‘sir  ko‗rsatadi.  Masalan, 

sen  hamma  vaqt  shundaysan.  Senga  biror  ishni  topshirsam,  baribir  sen  uni  uddalay 

olmaysan, kabi. Quyida pedagogik ta‘sir ko‗rsatish turlari keltirildi (45-rasm). 

c) o‗ziga-o‗zi ta‘sir etish ham  mo‗ljallangan va mo‗ljallanmagan. Inson ongli 

ravishda  o‗zidagi  salbiy  sifatlarni  yo‗qotishga  intiladi.  Mo‗ljallanmaganda  esа  bu 

holatni ongsiz, erkin, o‗z xohishicha amalga oshiradi.