Kostyum tarixi

UYG’ONISH DAVRI ISPANIYA KOSTYUMI TARIXI 
XV asrning oxirida, Ispaniya chet el bosqinchilaridan ozod bo’lib, misli ko’rilmagan 
rivojga erishdi. Amerikaning ochilishi bilan va Italiyadan Yevropaning Fa’biga dengiz 
yo’llarining ko’chishi bilan Ispaniya muxim iqtisodiy axamiyatga ega bo’lgandi. 
Mustamlakalardan bosqinchilik yo’li bilan olib kelingan tilla va kumush va boshka 
boyliklar Ispaniya kirolining taxtini mustaxkamlagandi. 
Bir tomondan, din akidalari bilan boglangan, ikkinchi tomondan esa — Renessans 
insonparvarlik g’oyalari bilan sug’orilgan Ispaniya madaniyati qarama-qarshi 
xususiyatlarga ega bo’lgandi. 
Ispaniya Uyg’onish davrining murakkabligi xamda mavritan madaniyatining ta’siri 
natijasida Ispaniya madaniyatida o’zgarish ro’y berdi. Bular Ispaniya me’morchiligiga, 
tiliga, urf-odatiga va kostyumiga ta’sir etdi. XVI asrda Ispaniya buyuk mamlakat bo’lib, 
butun Yevropaga nafaqat iqtisodiy va siyosiy tazyiq ko’rsatgan, Yevropa modasining 
shakllanishiga xam ta’sir etgandi. 
Ispaniya modasi o’zining ijtimoiy-siyosiy tavsifida eng reaktsion dvoryan sinfiga 
taalluqligi bilan ajoyib barqarorlikka erishdi. Bu moda monarxik kekkayish, aristokratik 
dimog’dorlik timsoli qiyofasida dunyoga tanildi. 
Ispan qiroli saroyining obrusi oshib, shu sababli unga shuxrat keltirdi. Saroy kostyumi 
aristokratik murosasizlik bilan manmansiragan etiketni yaratdi. 
Ispaniya modasiga katolik dini xam juda kuchli ta’sir etdi. Katolik dinining zoxidligi 
kiyimda tanani berkitishni, ranglarning to’q bo’lishini talab qilardi. Ammo to’q ranglar, 

---

66
ayniqsa qora rang, keng tarqalganligiga boshqa sabab xam bor edi, ya’ni qora tanli 
marvlardan oq tanli ispanlarning farqini ko’rsatish uchun tanlangandi. 
Shunday qilib, saroy aslzodalarining bukilmaydigan bellari, manmansiragan va 
mag’rurlanib ko’tarilgan boshlari, karkas yordamida ko’zg’olmaydigan ko’ylaklari xaqida 
fikr tug’ilgandi.Ular xar xil matolar yordamida kostyumda bashanglikga erishar edilar. 
Ispan kiyimlarida naqshli (to’qima, kashtali, bosma) matolar keng qo’llangandi. Asosiy 
tasvirlar — katta medalon-tamg’alar, nasroniy dinining ramzlari, geraldik mavzular. 
Naqshlarda yorqin rangli fonlarda ko’p tilla va kumush iplar ishlatilardi. Naqshli gazmollar 
yotiq va tik yo’nalishda ustidan tikilgan xar xil kimxob tasmalar, zarbof bog’ichlar, 
to’rlar bilan bezatilardi. 
XVI asr oxirida kizil, binafsha, yashil, jigarrang va kulranglar modada bo’lgandi. 
Kiyimlar asosan bir rang tusida bo’lardi. Qora rang keng tarqalgandi.