Kostyum tarixi

Erkaklar libosi.
XV asrda modaning asosiy yaratuvchisi Florensiya, XVI 
asrda esa Venetsiya edi. XV asrda qomatga yopishib turadigan shakl saqlanib qolgan. 
Bu davr liboslari o’zining qulayligi bilan ajralib turadi. Poyabzallar tumshuq 
qismining dumaloq formasi bilan farqlanadi. Erkaklar libosi: ko’ylak, kolet, paypoqli 
ishton, simara, tabor, plashdan iborat. Erkaklar ko’ylagi – asosan, yupqa oq matodan 
tayyorlanib, ishtonga qistirib kiyilgan. Erkaklar ko’ylagi, shuningdek, ishton va kalta 
ust kiyimi o’rtasidan ham chiqarib qo’yilardi. Yoqasi keng oval yoki kvadrat shaklida 

---

63
bo’lib, uning chetlari tasmalar, ipakli to’rlar, matolardan qilingan tishchalar bilan 
bezaklanar edi(34-rasm). 
 
 
34-rasm. XV asr Italiya erkaklar kostyum turlari 
Kolet
– tik yoqali, tor va kalta, belgacha yoki bo’ksagacha tushib turuvchi, old 
qismida tugma yoki tasma bilan qadaladigan ustki kiyim (34-rasm). Kolet ko’krak, 
bel, bo’ksaga yopishib turadigan kiyim turi bo’lib, u beldan ajratilgan. Bo’yin o’mizi 
turlicha bezaklangan. Yoqasi baland va tik, chuqur, oval yoriqlardan ichki ko’ylak 
ko’rinib turgan. Uning yengi o’mizga tikilmagan, balki alohida o’rinlarda (o’mizning 
tagi, yelka qismi, yonidan) chatib qo’yilgan. Bu holat harakatlar erkinligini 
ta’minlashda yordam bergan.
Yengn ing yelka qismi va tirsaklarda yoriqlar qold irilib, ulardan erkaklar icki 
ko’yla gining ko’rinib turishi maqsad qilingan.
Paypoqli ishton elastik matodan bo’lib, oyoqqa yopishib turgan. U koletga 
maxsus teshiklar orqali shnurlar yordamida mahkamlangan. Paypoqli ishton va kolet 
orasidan ichki ko’ylak ko’rinib turgan. Miparti modasidi ishtonning bir oyog’i 
sidirg’a, ikkinchisi yo’l-yo’l bo’lgan.
XV
asr oxiriga kelib paypoqli ishton ustidan kalta, bo’ksaga yopi shib 
turadigan kalta ishtonlar kiyila boshlagan. XV asr Florensiya modasida bu ishtonlar 
bo’ksaga qattiq yopishib turgan. XVI asr o’rtalariga kelib ular pastga tomon kengaya 
boshlagan.
XVI
asrning ikkinchi yarmiga kelib, kiyimlarda butun mato ustini qoplagan 
uzun dekorativ yiriqlar paydo bo’ldi. Erkaklar poyabzali juda qulay bo’lib, u 

---

64
charmdan tayyorlanib, keng tumshuqli, yumshoq bo’lgan. Bosh kiyimlar: past 
shlyapalar, beretlar, feskalar keng urf bo’lgan.