Kostyum tarixi

Erkaklar libosi.
Respublika davrining dastlabki yillarida inson tanasi 
go’zalligini bo’rttirib ko’rsatuvchi burmali, aksariyat hollarda inson tanasining ba’zi 
qismlari ochiq qolgan liboslar yetakchilik qilgan (27-rasm). 
27-rasm. Erkaklar tunikasi 
Bu davr liboslari orasida 
tunika
yetakchilik qilgan. Тunika kiyiladigan kiyim 
bolib, uning shakli va uzunligi o’zgarib borgan. Rimliklar ustki kiyim 
toga 
ga chuqur 
ramziy ma’no berganlar. Chet elliklar va qullar toga kiyish huquqiga ega emas edilar. 

---

52
Tunikalarning bir qancha turlari bo’lib, ularning asosiylari – 
kolobium, talaris
va 
dalmatika
dir. Sovuq kunlarda rimliklar bir necha qavat tunika kiyib yurishgan.
O’zining bo’yi va eni, yengining uzunqisqaligiga ko’ra tunikalarning turli xillari 
mavjud edi. Liboslardagi bezaklar (kashta, yo’llar, bezaklar) tabaqa, lavozim 
xarakteriga ega edi. Ular asosan to’q qizil, binafsha, ko’k rangda bo’lib, rang ma’lum 
bir ramziy ma’noga ega edi. Yo’l-yo’l tunikalarni rimlik senatorlar va chavandozlar 
kiyishgan. Rimliklarning ustki kiyimi plash bo’lib, ular orasida toga alohida ajralib 
turadi. Toga sirk, teatr, sud majlisi, triumfatorlar, hukmdor qabo’liga borishda asosiy 
atributlardan biri bo’lgan. Toga katta bo’lak mato bo’lib, u to’rtburchak yoki ellips 
shaklida bo’lgan. Togalarning razmeri taxminan 6x1,8 m bo’lgan, ushbu libosni 
qullar xo’jalariga kiydirib qo’yishgan. 
Keyingi davrlarga kelib og’ir va katta togalar o’z o’rnini yunon xlamidalariga 
o’xshash yengil plashlarga bo’shatib berdi. Ularni tunikaning rangiga moslab tanlab, 
ikki yelkani yopib, ko’krak oldida birlashtirib, fibo’la yordamida mahkamlab 
yurishgan.
Marosim plashlaridan yana biri – 
latserna
dir. U hajman ancha kichkina, kalta 
bo’lib, tizzaga qadar bo’lgan.
Aslzoda rimliklar libosini kalta etiklar va orqasi yopiq sandallar to’ldiradi(28-
rasm).
28-rasm. Qadimgi Rim erkaklar oyoq kiyimlari 
Peshonaga to’g’ri tarab qo’yilgan soch, tarashlangan yoki kichkinagina soqol 
qoldirilgan yuz rimliklar qiyofasini to’ldirgan. Rimlik kambag’allar va qullar dag’al 
jun mato yoki kanopdan to’qilgan matodan tikilgan tunika, penula va oddiy yog’och 
boshmoqlar kiyishgan. 

---

53