Korxona va buxgalteriya balansi likvidligining tahlili I. Kirish. II. Asosiy qism

6. Aks ettirishob’ektiga ko‘ra:balanslar mustaqil va alohida balansga ajratiladi. Mustaqil balansni yuridik shaxs bo‘lgan korxonalar tuzadi. Alohida balansni korxonaning tarkibiy bo‘linmalari (filiallar, sexlar, korxonaning avtotransport va turar-joy hamda kommunal xo‘jaliklari) tuzadi. 7. Тozalanish usuli bo‘yicha: brutto-balans va netto-balanslarga bo‘linadi.
Balansga qo‘yiladigan asosiy talablar quyidagilardir:
-balansning to‘g‘riligi;
-balansning realligi;
-balansning yaxlitligi;
-balansning izchilligi;
-balansning tushunarliligi,
Shuningdek, buxgalteriya balansi quyidagi elementlarni o‘zichiga oladi:
-korxona egalik qiladigan vositalarni aks ettiruvchi aktivlar;
-korxona tasarrufidagi o‘z sarmoyasi;
-keyinchalik belgilanishi bo‘yicha qaytarilishi lozim bo‘lgan aktivlarni sotib olish, hosil qilish natijasida yuzaga kelgan majburiyatlar.⁴
Mоliyaviy tahlilning muhim xususiyatlaridan biri kоrxоna mulki, zahiralar va xarajatlarni har tоmоnlama o‘rganishdir. Bunday mablag‘lar tarkibiga ishlab chiqarish zahiralari, ya’ni xоm ashyo va materiallar, sоtib оlingan yarim fabrikatlar va kоmplektlоvchi buyumlar, kоnstruktsiya va detallar, ikkilamchi materiallar va o‘rnatilgan asbоb-uskunalar, ehtiyot qismlar, parvarish va bоquvdagi chоrva mоllari, urug‘va yem-xashak, arzоn bahоli va tez eskiruvchi buyumlar va bоshqalar kiradi. Ular kоrxоnaning birme’yorida ishlashi hamda mahsulоt ishlab chiqarishi va shartnоma bo‘yicha sоtish rejasini ta’minlashga yyetarlibo‘lishi lоzim.
Yuqorida keltririlga fikrlardan umumiy xulosa qilib korxonalarda buxgalteiya balansini quyidagi ko’rinishda aks ettirishimiz mumkin:

⁴ Olimov Q.T. “Pedagogik texnologiyalar”.-T.:“FAN VA TEXNOLOGIYA”. 2011.98-b
Umumiy tarzda Xo’jalik yurituvchi subyektlarda Buxgalteriya balansi quyidagicha tarkibdan tashkil topgan: