Korxona iqtisodiyoti

“Korxona iqtisodiyoti” fanidan 2-oraliq nazorat uchun test savollari

1. 
   Korxonalarda xarajatlar qanday turkumlanadi
   

Bozor munosabatlari sharoitida tarmoqda qilinadigan xarajatlarning turkumlanishi 1999-yil 5-fevralda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 54-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risida»gi Nizom asosida amalga oshiriladi.
Korxonalarda amalga oshiriladigan xarajatlar o‘zgaruvchan va doimiy xarajatlarga bo‘linadi


mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritiladigan xarajatlar
davr xarajatlari
moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar
favqulodda xarajat va zararlar


2. Davr xarajatlari tarkibiga qanday xarajatlar kiritiladi?
davr xarajatlari. Ular mahsulotlarni ishlab chiqarish jarayoniga bevosita bog‘liq bo‘lmay, balki xo‘jalikning faoliyatini sohalar bo‘yicha tashkil etish va ularni boshqarish bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlardan iboratdir.Bu xarajatlar o‘z navbatida maqsad va vazifalariga ko‘ra, quyidagi turlarga bo‘linadi:
- mahsulotlarni sotish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha xarajatlar;
- ma’muriy xarajatlar, ularga tarmoqni, korxonani boshqarish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha xarajatlar, jumladan, boshqaruv tizimlarining faoliyati, boshqaruv sohasidagi vositalar bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlar;
3. Tannarx qanday aniqlanadi? Tannarx deganda bir birlik mahsulot ishlab chiqarish, ish va xizmatlarni bajarish uchun sarflangan xarajatlar nazarda tutiladi. Uning mutlaq darajasini aniqlash uchun barcha xarajatlarning umumiy summasi shu xarajatlar yordamida ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga taqsimlanadi.
Qishloq xo‘jaligida tannarx quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
;

Bunda: T – mahsulot, ish yoki xizmatning tannarxi;

SX – qilingan xarajatlarning summasi;
SYM – yalpi yetishtirilgan mahsulot, jami bajarilgan ish, ko‘rsatilgan xizmatlar miqdori.