Коррупция

 
КОРРУПЦИЯ ТУРЛАРИ 
 
Маиший коррупция
оддий фуқаролар ва амалдорларнинг ўзаро 
алоқалари натижасида вужудга келади. Унинг таркибига фуқаролардан 
мансабдор шахс ва унинг оила аъзоларига турли совғалар ва хизматлар 
киради. Ушбу тоифага ошна-оғайнигарчиликлр (непотизм) ҳам киради. 
Ишбилармонлик коррупцияси
ҳукумат ва бизнеснинг ўзаро алоқалари 
натижасида вужудга келади. Масалан, хўжалик низоси рўй берган ҳолатларда 
16
Заграевский С. В. О возможных способах борьбы с коррупцией в России 
17
Bardhan P. Corruption and development // Journal of Economic Literature. — 1997. — Vol. 25. — P. 1320. 
18
Ариас Санчес, О. Предисловие // Основы борьбы с коррупцией (системы общегосударственной этики 
поведения) / Под ред. С. В. Максимова — М.: 1999. 

---

9 
9 
Коррупция
томонлар ўз фойдасига қарор чиқариш мақсадида судья кўмагини қўлга 
киритишга ҳаракат қилади. 
Олий ҳукумат коррупцияси 
демократик тизимларда олий судлар ва 
сиёсий раҳбариятга дахлдор. У виждонсиз хулқ-атвори ўз манфаатлари 
йўлида ва сайловчилар манфаатларига зиён етказган ҳолда сиёсатни амалга 
оширишдан иборат бўлган ҳукумат тепасида турган шахслар билан 
боғлиқдир. 
КОРРУПЦИЯ ХИЗМАТЛАРИ БОЗОРИ 
 
Номарказлашган (ташқи) коррупция энг тарқалган бўлиб, бунда битимлар 
мансабдор шахс ва хусусий шахс ўртасида индивидуал равишда тузилади. 
Бироқ ички коррупция – битта ташкилот аъзолари ўртасидаги коррупция – 
қўшилиши унга уюшган жиноят жиҳатларини бахшида этади. 
Бихевиоризм таълимотига мувофиқ, жамоага қўшилгач, одам бу жамоада 
қабул қилинган одоб-ахлоқ қоидаларини ўзлаштириб олади. Шу сабабли, 
агар ички идора маданияти порага муносабат бўйича «ходимларнинг 
ҳаракатларини муҳокам қилишда ошкоралик йўқлиги, хизмат билан боғлиқ 
масалаларни ҳал қилишда масъулиятсизлик, вақтичоғлик вазияти»
19
ҳукмронлик қиладиган бўлса, бундай жамоага янги келганлар бундай хулқ-
атворни нормал деб қабул қилади ва келгусида унга риоя қилади. 
Бироқ бошқа тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, кишида бундай муҳитдан 
чиқиб 
кетиш 
учун, 
шунингдек, 
митти 
жамият 
томонидан 
ҳуқуқбузарликларни писанд қилмаслик ёки ошкора қилиш ва кураш учун 
доимо жиддий имконият бўлади. 
Коррупциянинг амалдорлар орасида кенг тарқалиши шунга олиб келадики, 
унда бошлиқлар ҳам, қўл остидаги ходимлар ҳам манфаатдор бўлади. 
коррупция билан боғлиқ потенциал фойда ва рискларни баҳолаш 
соддалаштирилган шаклда қуйидаги модель билан тавсифланади: