Konstruktsion materiallar texnologiyasi

Bolg’alanuvchanlik. 
Metall va qotishmalarning bolg’alash, shtamplash 
va prokatlash vaqtida o’z shaklini yemirilmay o’zgartira olish xususiyati 
bolg’alanuvchanlik 
deb ataladi. Metall yoki qotishma bosim bilan ishlanganda 
qancha yuqori deformatsiyalanib, bu deformatsiya uchun zarur bo’ladigan kuch 
qancha kichik bo’lsa, uning bolg’alanuvchanligi shuncha yuqori bo’ladi. 

---

Payvandlanuvchanlik. 
Metall yoki qotishmalarning payvandlashda puxta va 
zich birikmalar hosil qila olish xususiyati 
payvandlanuvchanlik 
deb ataladi. Payvand 
chokning mexanik xossalari qanchalik yuqori, uning strukturasi qanchalik bir jinsli 
payvandlash vaqtida g’ovaklar va boshqa nuqsonlar qanchalik kam hosil bo’lsa, 
payvandlanuvchanlik shuncha yuqori bo’ladi. 
Kesib ishlanuvchanlik. 
Metall va qotishmalarning kesib ishlanuvchanligi 
kompleks tushuncha bo’lib, unga hozirgacha muhim bir ta’rif berilgan emas. Kesib 
ishlanuvchanlik vaqt birligi ichida yoki ma’lum ish sarf qilinganganda eng ko’p 
yo’nib tushiriladigan qirindi og’irligi bilan baholanishi mumkin. 
 
Nazorat savollari: 
1. Metall va qotishmalarning mexanikaviy xossalariga nimalar kiradi? 
2. Mustahkamlik chegarasi deb nimaga aytiladi? 
3. Buralishdagi proporsionallik chegarasi qanday aniqlanadi? 
4. Metall va qotishmalarning texnologik xossalarini aytib bering. 
5. Metall va qotishmalarning elastiklik moduli nima?
 
 
5-MAVZU: TEMIR VA UNING QOTISHMALARI. ТEMIR–UGLEROD 
HOLAT DIAGRAMMASI. 
 
Reja: 
1. Тemir va uning xossalari. 
2. Sementit va uning xossalari. 
3. Fe – Fe
3